ماه مبارک رمضان رو به پايان است، خوش نصيب‌اند آناني ‌که با بهره‌گيري از ماه مبارک رمضان و اندوختن توشه‌اي ازاعمال صالحه، خود را براي ديدار خداوند متعال آماده ساخته‌اند.
فضيلت و برتري ماه مبارک رمضان بر همگان واضح و مبرهن است و جالب اينکه ثواب عبادات جاني و مالي دراين ماه، چندين برابر مي‏شود.

ماه رمضان در نزد مسلمانان نسبت به ماههاي ديگر از جايگاه خاصي برخوردار بوده و داراي محبوبيت ويژه‌اي مي‌باشد. در اين ماه بسيار محترم و مبارک، مسلمانان براي اصلاح و تزکيه نفس، و رسيدن به معرفت الهي کوشش فراواني از خود به نمايش مي‌گذارند و آن را با انجام عبادتهايي مانند: روزه، تلاوت قرآن، صدقه، برپايي نمازهاي تراويح و ختم کلام الله مجيد سپري مي‌نمايند، به طوري که مساجد مسلمانان در اين ماه مبارک مملو از نمازگزار است که اکثر آنان را قشر جوان تشکيل مي‌دهند.
اما دهه اخير ماه مبارک رمضان از آن جهت که شب قدر را در خود دارد که بنا بر تصريح آيه قرآني عبادت در آن شب از عبادت هزار ماه (حدود 83 سال) برتر است، و طبق روايات و احاديث، اين شب با فضيلت در دهه اخير رمضان قرار دارد، اين قسمت از ايام پربرکت رمضان در نزد مسلمانان از جايگاه بسيار ويژه‌اي برخوردار است، و مسلمانان خوش‏نصيب و صاحب توفيق سعي مي‌کنند از اين ايام بيشترين استفاده را کرده و برکات خاص آن را حاصل نمايند، به همين خاطر بسياري از آنان با اتباع از پيامبر عظيم‏الشأن اسلام صلي‌الله‌عليه‌وسلم اين شبها و روزها را به مساجد، اين خانه‏هاي الهي و مراکز عبادت و آرامش، روي آورده و با زنده گردانيدن سنت “اعتکاف” خويشتن را از هر گونه رذايل پاک کرده و جان را با آب زلال معنويت شستشو مي‌دهند.
به راستي بنده مومن با دل کندن از مال و متاع دنيا و پشت کردن به شهوات، و چند روز را در خانه خدا گذراندن، صحنه‌اي از ايمان راستينش را به نمايش مي‌گذارد و خداوند متعال با مشاهده آن بر فرشتگان فخر مي‌کند.
در روايات متعددي آمده است که هنگامي که دهه اخير ماه رمضان مي‌رسيد آنحضرت صلي‌الله‌عليه‌وسلم بيش از پيش کمر همت را مي‌بست و خود را کاملا براي عبادت الهي منحصر مي‌فرمود، رابطه‌اش را با ازواج مطهرات قطع مي‌کرد و در مسجدالنبي به اعتکاف نشسته و با پروردگار خويش به راز و نياز مي‌پرداخت.
چه زيبا است که ما نيز به پيروي از پيامبر عزيزمان صلي‌الله‌عليه‌وسلم اين شبها و روزهاي باقي مانده از ماه نور رحمت و برکت را پاس داشته و براي بهره‏مند شدن از غفران الهي که از خصوصيت‏هاي دهه اخير رمضان است، در مساجد به اعتکاف بنشينيم.

اعتکاف و حکم آن
اعتکاف در لغت به معناي «لازم گرفتن چيزي و نگهداشتن نفس بر آن» و در اصطلاح شرع به معناي «ماندن شخص مخصوص با صفات مخصوص در مسجد» مي‌باشد.
اعتکاف قربتي است که از کتاب و سنت به ثبوت رسيده است. خداوند متعال در کلام خويش مي‌فرمايد: «و لا تباشروهن و أنتم عاکفون في المساجد». نسبت دادن اعتکاف به مساجد که محل انجام قربت‏هاي الهي هستند، و نيز دستور بر ترک مباشرت با همسران، دليلي است بر ثبوت اين عبادت (اعتکاف) و نيز بر قربت بودن آن.
در اين مورد روايتي از حضرت ابوهريره و ام‏المومنين حضرت عايشه صديقه رضي‌الله‌عنهما منقول است که پيامبر خدا صلي‌الله‌عليه‌وسلم از زماني که به مدينه منوره تشريف آوردند تا هنگام وفاتشان، هر سال دهه اخير رمضان را به اعتکاف در مسجدالنبي مي‌نشستند.
اعتکاف سنت مؤکده کفايي مي‌باشد، به اين معني که اگر در يک محله‌اي هيچ يک از مسلمان با وجود فراهم بودن شرايط، به اعتکاف ننشينند همه آنها گنهکار مي‏شوند، ولي اگر حتي يک نفر از بين آنها در مسجد محله به اعتکاف بنشيند سنت ادا شده و بقيه اهل محله از گناه ترک سنت محفوظ مي‏مانند. لذا بر تمامي اهل محله لازم است تا رضايت شخصي را جلب نموده و او را به نشستن اعتکاف در مسجد تشويق نمايند.
نکته ديگري که لازم به ذکر است اين است که در بعضي از مناطق رايج است که اگر کسي از اهل محله حاضر به نشستن اعتکاف با طيب نفس و رضايت خاطر نباشد، شخصي را اجير کرده و در قبال اعتکاف نشستن در مسجد به او مقداري پول مي‌دهند. در مورد اين گونه اعتکاف بايد گفت که دراين صورت نه به شخص معتکف ثوابي تعلق مي گيرد و نه به اهل محله. لذا مسلمانان بايد از انجام چنين عملي پرهيز نمايند، بلکه تقاضاي مسلماني اين است که با توجه به گسترده بودن سفره رحمتهاي الهي در اين ماه و مخصوصا در دهه اخير رمضان و دارا بودن شبي مبارک مانند شب قدر، بندگان الهي با تمام وجود به اين عبادتي که وقتي محدود، ولي اجر و ثوابي بي‏شمار را در خود جاي داده است، روي آورده و در حاصل نمودن برکات و انوارات اين دهه از يکديگر سبقت بگيرند.

مساجد محل اعتکاف
از ديدگاه امام ابوحنيفه- رحمه الله- تمامي مساجدي که داراي امام و مؤذن مشخصي هستند و در آنها نمازهاي پنجگانه اقامه مي‌شود محل اعتکاف‌اند. البته زنان در جايگاههاي ويژه‌اي که در منازل خود براي اداي نماز تعيين نموده‌اند معتکف شوند.

اعتکاف و نعمت شب قدر
يکي از برکات و فضايلي که نصيب شخص معتکف مي‏شود اين است که احتمال اين که شب قدر را، که طبق اکثر روايت‏ها در دهه اخير رمضان قرار دارد، درک کند بسيار زياد بلکه تا حد يقين است که دريافتن شب قدر آنهم در حالت اعتکاف به نوبه خودش نعمتي بس بزرگ و قابل قدر بلکه قابل رشک است.
در صحيحين از حضرت ابوهريره رضي‌الله‌عنه منقول است که رسول اکرم صلي‌الله‌عليه‌وسلم فرمود: هر کس در شب قدر به عبادت مشغول باشد تمام گناهان گذشته وي معاف مي‏شوند.
حضرت عبدالله بن عباس رضي‌الله‌عنهما از رسول اکرم صلي‌الله‌عليه‌وسلم روايت مي‏کند که ايشان فرمودند: تمام فرشتگاني که در سدرة‏المنتهي اسکان يافت‌اند، در شب قدر همراه با جبرئيل امين به دنيا فرود مي‌آ‌‌يند و هيچ مرد و زن مومني نيست مگر اينکه فرشتگان به آنها سلام مي‌کنند، غير از کسي که شراب بنوشد يا گوشت خوک بخورد. (به نقل از معارف‏القرآن)
خلاصه اينکه اعتکاف چنان نعمت و عمل مبارکي است که اگر نصيب هر انسان مسلماني بشود او را بايد يکي از افراد صاحب توفيق و کسي که مورد رحمت و توجه خاص الهي قرار گرفته است دانست.
امام زهري- رحمه الله- در مورد اعتکاف و شخص معتکف مي‌فرمايد: «از کار مردم در تعجب هستم که چگونه اعتکاف را ترک کرده‌اند در حالي‌ که پيامبر اکرم صلي‌الله‌عليه‌وسلم تا زماني که در قيد حيات بودند اعتکاف را ترک نفرمودند. اعتکاف سبب فراغت قلب از دنيا و سپردن آن به خداوند متعال و پناه بردن به دژي محکم و لازم گرفتن خانه خداست».
عطاء- رحمه الله- مي‏فرمايد: «معتکف بسان شخص حاجت‏مندي است که به دربار پادشاه رفته و دربار او را لازم مي‏گيرد و مي‌گويد تا حاجتم را برآورده نکني دربار تو را رها نخواهم کرد. معتکف نيز در خانه خدا مي‌نشيند و از الله تعالي بخشش و مغفرت گناهان خود را طلب مي‌نمايد و با زبان حال و قال به طورعاجزانه مي‌گويد: بارالها! من در خانه تو آمده‌ام و خواسته و مطالباتي دارم و تا زماني‌که حاجت و خواسته‌هايم را برآورده ننمايي از مسجد که خانه منتسب به ذات تو است بيرون نخواهم رفت.»
لذا با وجود همه اين فضايل که در مورد اعتکاف در روايت و احاديث و نيز گفتار بزرگان آمده است خوش‏نصيب است آن انساني که در ماه رمضان که خودش ماه نور و برکت است به اين عبادت ويژه (اعتکاف) مشغول باشد. اميد است که خداوند متعال ما را به اين نعمت معنوي توفيق عمل عنايت بفرمايد و از برکات ماه رمضان و انوارات شب قدر محروم نگرداند.
 

sunnionline