انواروب: حافظ عبدالقادر تاجیکی مسوول کتابخانه حوزه علمیه علمیه انوالعلوم خیرآباد تایباد تحصیلات حفظ و قرائت قرآن کریم را در این حوزه علمیه گذراده و مدتی هم بعنوان استاد درخدمت شاگردان حفظ انوارالعلوم بود.ایشان در حال حاضر نیز ضمن مسوولیت در کتابخانه مرکزی،در طوط هفته چند ساعتی نیز با شعبه حفظ همکاری می نماید.

شعبه قرآن حوزه علمیه انوارالعلوم خیرآباد شامل کلاس های حفظ تجوید،روخوانی و روانخوانی قرآن مجید می شود که توسط 16 تن از اساتید اداره می گردد.

با حافظ تاجیکی در زمینه نحوه یادگیری و حفظ  قرآن کریم و دیگر مسائل گفتگویی را ترتیب دادیم که به اتفاق می خوانیم.

سوال:جناب حافظ جهت اطلاع علاقمندان به یادگیری قرآن کریم بفرمایید که دوره حفظ کامل این کتاب آسمانی چه مدت به طول می انجامد؟

حافظ تاجیکی: دوره حفظ قرآن کریم به میزان علاقه و استعداد فرد بستگی دارد که می تواند بین یک تا سه سال متغییر باشد.اما برای حفظ  ایده آل از دو تا دو نیم  سال زمان لازم است تا یک فرد بتواند قران کریم را حفظ نوده و زمان دور(تکرار نمودن ) را نیز کامل نماید.البته همانطور که عرض کردم فاکتورعلاقه در این بین کاملا تاثیر دارد و بدون علاقه و داشتن استعداد کافی نمی توان به این توفیق مهم دست یافت.

سوال:آیا دراین بین میزان سن و سال افراد نیز مطرح است؟

حافظ تاجیکی:بنده به شخصه معتقدم که شرایط سنی در این خصوص خیلی مطرح نیست.برخی صاحب نظران اعتقاد دارند که سن کودکی بهترین سن جهت یادگیری و حفظ قرآن کریم است.البته بنده هم با این نظر موافق هستم لیکن این بدان معنا نیست که در سنین بالا نمی توان قرآن کریم را حفظ کرد.

الان ما داریم کسانی که دوره دانشگاه و حتی دکترا را تمام کرده وعلاقمند به حفظ این کتاب آسمانی شده اند.این افراد اتفاقا با ورود به حوزه به دلیل علاقه و همت بالایشان  اتفاقا توانسته اند درمدت معلوم کل قرآن کریم را حفظ نمایند.در زمینه طلاب حوزوی نیز وضعیت به همین منوال است و هستند طلابی که پس از پایان تحصیلاتشان و یا در ضمن تحصیل  به این افتخار مهم  دست یافته اند.

سوال:شما چه سنی را برای بچه های کم سن و سال توصیه می کنید؟

حافظ تاجیکی:به نظرم بنده مناسب ترین سن شروع دوره راهنمایی دانش آموزان است چرا که  استعداد بچه ها در دوران ابتدایی شکوفا شده و برایشان شرایط قرار گرفتن در محیط آموزشی سخت تر مانند حفظ قرآن کریم  محیا می گرددد.دراین سن،حوزه ها معمولا ریزش کمتری به لحاظ  تقلیل نفرات دارند و درصد موفقیت معمولا بالاتر است.

سوال:بعضی از علاقمندان ترجیح می هند به جای رفتن به حوزه،قرآن کریم را در منزل و از طریق گوش دادن به فایل های سوتی یاد بگیرند.نظر جنابعالی در این باره چیست؟

حافظ تاجیکی:اگر قصد این افراد به حفظ کل قران کریم است می بایست موضوع را جدی گرفته و آن را در حوزه های علمیه فرا بگیرند.این گونه افراد بهتر است تحت تعلیم یک استاد مسلط به کتاب آسمانی باشند.زیرا مهارت های خاصی در نحوه گوش دادن و فراگیری هست که قرآن آموزان باید آن را بدانند.

سوال:برای اینکه یک شخص بتواند قرآن کریم را در زمان مقرر حفظ کند چه ساعاتی برای تمرین و تکرار آن مناسب تر است؟

حافظ تاجیکی:جلسات تمرینی معمولا درسه نوبت صبح،ظهر و شب انجام می شود ودرهرجلسه تمرین به طور متوسط 30 مرتبه دورلازم است اما بهترین وقت برای تلاوت قبل و بعد از نماز صبح است که بدن به طور کامل استراحت نموده و ذهن نیز آمادگی کامل را دارد.اساتید حوزوی هم در طول شبانه روزفقط یک جلسه (غالبا صبح ها) درس را از دانش آموز می پذیرند و پس از اطمینان از یادگیری کامل شاگردان،اجازه ادامه حفظ نمودن را می دهند.

سوال:ازنظر جنابعالی داشتن سبک برای قاریان تا چه حد حائز اهمیت است؟

حافظ تاجیکی:داشتن سبک مهم است .زیرا به قاری پشتکار و اعتماد به نفس بخشیده و به پیشرفت وی کمک می کند.البته سبک چیزی نیست که شما بتوانید یک شبه به آن برسید .بلکه ابتدا باید بخواهید که آن را داشته باشید.سبک منحصرا به صوت اطلاق نمی گردد و یک قاری در قرائت معمولی هم می تواند دارای سبک منحصر به خودش باشد.در کل کشف سبک و شکوفا کردن آن به نفع شخص است و به وی امکان می دهد تا خودش را در مسبقات مختلف داخلی و بین المللی نشان بدهد.

سوال:یک حافظ قرآن کریم چه وظیفه ای درجامعه دارد؟

حافظ تاجیکی:حافظان قرآن کریم وقتی به درون جامعه می روند دو وظیفه را روی دوش خود احساس می کنند.وظیفه اول در قبال خود فرد است و وظیفه دوم به اجتماع ربط پیدا می کند.

یک فرد حافظ خودش را باید مقید به تکرار قرآن کریم نماید تا معلوماتش شامل مرور زمان نشده و آنچه را که حفظ کرده است  به تدریج فراموش نکند.بنابراین روال بر این است که روزانه حداقل یک نوبت به تکرار بپردازد.ضمن آنکه (اگرنخواهد لباس روحانیت بپوشد) به حفظ ظاهرش نیز باید پایبند باشد.

در مورد وظیفه دوم هم باید بگویم یک حافظ باید به مفهوم این قضیه برسد که جامعه به  وجود وی نیاز دارد.مسئولیت یک حافظ تنها حفظ  قرآن کریم نیست، بلکه باید حافظ شعایر دین هم باشد و بداند که قرآن و دین چه چیزی را مطرح می کنند.

سوال:درادامه همین بحث وظیفه مردم نسبت به کتاب قرآن چیست و چرا برخی مردم قرآن کریم را بیشتر برای قرار دادن در روی طاقچه های منازل استفاده می کنند؟

حافظ تاجیکی:دلیل این می تواند بیگانه بودن آن اشخاص با قرآن کریم باشد.به حدی که فرد برای یادگیری مهارت های زندگی اش فکر می کند .اما هیچ وقت به فکر آموزش قرآن و آموزه های دینی نبوده است.مسئول خانواده وظیفه دارد تلاوت قرآن را در خانه جزو وظایف روزانه اش قرار دهد تا برای کودکان و اعضای خانواده الگو باشد.از طرفی برای فرد مومن همه  ملاک ها نباید  تنها در خواندن قرآن کریم خلاصه شود .بلکه مومنین وظیفه دارند محیط زندگی شان را نیز به آموزه های قرآنی مزین نمایند و آموزش قرآن کریم را برای افراد خانواده جدی بگیرند.

مهم ترین فضیلت قرآن کریم قرائت آن در نمازهای یومیه است.در درجه دوم تلاوت آن است که از روی صفحه قرآن خوانده شود.

لذا اشخاصی که در خانه هایشان قرآن کریم دارند، اهتمام شان باید بر این باشد که  درطول هفته آیاتی چند را تلاوت کرده تا ازغافلین محسوب نگردند.مسلما حق قرآن کریم در این نیست که از آن صرفا جهت گذاشته شدن در روی طاقچه ها استفاده شود.بلکه این کتابی است که به ما درس زندگی می دهد و عمل به دستورات انسان ساز آن بیماری های معنوی و رذایل اخلاقی را از پیرامون فرد و جامعه می زداید.

سوال:علماء برجسته بر این باورند که تمام احکام مورد نیاز انسان از جمله مسائل فقهی و شرعی در داخل قرآن کریم بیان شده است و این کتاب الهی را منبع کلیه اطلاعات لازم می دانند.تحلیل شما در این باره چیست؟

حافظ تاجیکی:با توجه به این که قرآن کریم کتاب کامل برای راهنمای بشریت است. پس در اینکه مسائل مختلف را بیان می کند و منبع کلیه اطلاعات است هیچ شکی وجود ندارد.اما قدرت استخراج مسائل برای همه امکان پذیر نیست.

 زیرا در قرآن کریم به مسائل به طور کلی و اجمالی اشاره شده است.لذا احادیث گهربار پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم به نوعی تفسیر و توضیح قرآن کریم است واز سوی دیگر پس از رحلت ایشان و روایت شدن احادیث مختلف،کار استخراج مسائل از احادیث به نوعی برای عموم مردم با مشکل مواجه نمود.لذا در قرون اول اسلام علمای برجسته به تخریج مسائل فقهی از قرآن کریم و احادیث شریف روی آوردند که خود موجب به وجود آمدن مذاهب فقهی گردید.   

سوال:شما سطح قاریان اهل سنت کشور در مسابقات داخلی و بین لمللی را چطور ارزیابی می کنید؟

حافظ تاحیکی:حافظان و قاریان اهل سنت کشور ما خوشبختانه به  لحاظ  تکنیک های صوت و سبک خواندن قرآن کریم از جایگاه خوبی برخوردارهستند و این مساله را با حضورشان درمسابقات مختلف وکسب رتبه های برتر ثابت کرده اند.ما در همین روستای خیرآباد داریم قاریانی که درسطح بین المللی مقام آورده اند.از آن جمله در بخش حفظ مسابقات بین المللی قرآن کریم روشندلان،استاد عبدالغفور جوهرچی مقام اول را کسب نمودند که توفیقات و افتخارات ایشان مایه افتخار اهل سنت است.

سوال:تسلط به زبان عربی به چه میزان در یادگیری افراد موثر و تعیین کننده است؟

حافظ تاجیکی:یاد گرفتن قرآن برای عرب زبانها وکسانی که زبان عربی را می دانند طبیعتا راحت تر است. چرا که آنها معنی و مفهوم آیات را بهتر می فهمند و ازاین نظراز دیگران متمایز هستند. اما ازطرف دیگر یادگیری قرآن کریم به خواست و علاقه افراد بستگی دارد و به همین جهت هم قاریان کشورما با آنکه  گویش اصلی شان غیرعربی است، اما می بینیم که درسطح بین المللی مسابقات حفظ و قرائت قرآن کریم همواره مطرح بوده و هستند.

سوال:جنابعالی برگزاری مسابقات قرآن کریم را تا چه حد درایجاد وحدت بیشتر در بین مسلمان ها تاثیر گذار می دانید؟

حافظ تاجیکی:وجود قرآن کریم خود دلیل اصلی برای وحدت میان مسلمین بشمار می رود و لذا برگزاری مسابقات بین المللی حفظ و قرائت قرآن کریم که برهمین اساس پایه ریزی می شوند نماد اصلی وحدت بین مسلمین به حساب می آید.

دراین مسابقات مسائلی همچون رنگ،نژاد و مذهب به هیچ وجه مطرح نیست. بلکه میزان در سنجش توانایی افراد است و این مساله که قاریان محترم ملل مختلف نسبت به هم و کشوربرگزارکننده مسابقات آشنایی بهتری پیدا می کنند سبب نزدیک شدن دلها و برداشتن اختلافات می گردد.

مصاحبه از:طاهر جانی، سایت اساس نیوز