ابوهریره رضی الله عنه از حضرت رسول الله صلی الله علیه و سلم روایت میکند: که فرمودند: «اولین شب از ماه مبارک رمضان شیاطین و جنهای سرکش به زنجیر کشیده میشوند، درهای دوزخ بسته میشود، هیچ دری از آن باز نمیشود، و درهای بهشت باز میشود و هیچ دری از آن بسته نمیشود.» ? فضائل […]
ابوهریره رضی الله عنه از حضرت رسول الله صلی الله علیه و سلم روایت میکند: که فرمودند: «اولین شب از ماه مبارک رمضان شیاطین و جنهای سرکش به زنجیر کشیده میشوند، درهای دوزخ بسته میشود، هیچ دری از آن باز نمیشود، و درهای بهشت باز میشود و هیچ دری از آن بسته نمیشود.»
? فضائل رمضان در احادیث نبوی
عَنْ سَلْمَانَ الْفَارِسِيَّ، رضی الله عنه قَالَ: خَطَبَنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي آخِرِ يَوْمٍ مِنْ شَعْبَانَ فَقَالَ: « يا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ أَظَلَّكُمْ شَهْرٌ عَظِيمٌ، شَهْرٌ مُبَارَكٌ، شَهْرٌ فِيهِ لَيْلَةٌ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، جَعَلَ اللهُ صِيَامَهُ فَرِيضَةً، وَقِيَامَ لَيْلِهِ تَطَوُّعًا، مَنْ تَقَرَّبَ فِيهِ بِخَصْلَةٍ مِنَ الْخَيْرِ كَانَ كَمَنْ أَدَّى فَرِيضَةً فِيمَا سِوَاهُ، وَمَنْ أَدَّى فَرِيضَةً فِيهِ كَانَ كَمَنْ أَدَّى سَبْعِينَ فَرِيضَةً فِيمَا سِوَاهُ، وَهُوَ شَهْرُ الصَّبْرِ، وَالصَّبْرُ ثَوَابُهُ الْجَنَّةُ، وَشَهْرُ الْمُوَاسَاةِ، وَشَهْرٌ يُزَادُ فِي رِزْقِ الْمُؤْمِنِ، مَنْ فَطَّرَ فِيهِ صَائِمًا كَانَ لَهُ مَغْفِرَةً لِذُنُوبِهِ، وَعِتْقَ رَقَبَتِهِ مِنَ النَّارِ، وَكَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِهِ مِنْ غَيْرِ أَنْ يُنْقَصَ مِنْ أَجْرِهِ شَيْءٌ » قُلْنَا: يَا رَسُولَ اللهِ، لَيْسَ كُلُّنَا يَجِدُ مَا يُفْطِرُ الصَّائِمَ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: « يُعْطِي اللهُ هَذَا الثَّوَابَ مَنْ فَطَّرَ صَائِمًا عَلَى مَذْقَةِ لَبَنٍ أَوْ تَمْرَةٍ أَوْ شَرْبَةٍ مِنْ مَاءٍ، وَمَنْ أَشْبَعَ صَائِمًا سَقَاهُ اللهُ مِنْ حَوْضِي شَرْبَةً لَا يَظْمَأُ حَتَّى يَدْخُلَ الْجَنَّةَ، وَهُوَ شَهْرٌ أَوَّلُهُ رَحْمَةٌ، وَأَوْسَطُهُ مَغْفِرَةٌ، وَآخِرُهُ عِتْقٌ مِنَ النَّارِ مَنْ خَفَّفَ عَنْ مَمْلُوكِهِ فِيهِ غَفَرَ اللهُ لَهُ وَأَعْتَقَهُ مِنَ النَّارِ فَاسْتَكْثِرُوا فِيهِ مِنْ أَرْبَعِ خِصَالٍ، خَصْلَتَانِ تُرْضُونَ بِهَا رَبَّكُمْ، وَخَصْلَتانِ لَا غِنَى بکُمْ عَنْهُمَا، فَأَمَّا الْخَصْلَتانِ اللَّتَانِ تُرْضُونَ بِهَا رَبَّكُمْ: فَشَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَتَسْتَغْفِرُونَهُ، وَأَمَّا اللَّتَانِ لَا غِنَى بكُمْ عَنْهُمَا فَتَسْأَلُونَ اللهَ الْجَنَّةَ، وَتَعُوذُونَ بِهِ مِنَ النَّارِ. ) رواه البیهقی فی شعب الإیمان 3336( و من أشبع صائما سقاه الله من حوضي شربة لا يظمأ حتى يدخل الجنة.» (مشكاة المصابيح 1/443 ، مكتب الإسلامي – بيروت)
حضرت سلمان فارسی رضی الله عنه میفرماید که رسولالله صلی الله علیه و سلم در آخرین روز از ماه شعبان فرمودند: « ای مردم! ماه بزرگ و باعظمتی به سراغ شما آمده است، اين ماه مبارکی است، ماهی که در آن شبی (وجود دارد) که بهتر از هزار ماه است الله تعالی روزهاش را فرض گردانیده و قیام شبش (تراویح) را نفل، هر کس در این ماه با انجام کارهای نیک نزدیکی الله تعالی را حاصل کند مثل کسی است که در غیر این ماه فرضی را انجام بدهد و هر کس فرضی را در این ماه انجام دهد مانند کسی است که در غیر این ماه هفتاد فرض را انجام دهد و این ماه، ماه صبر است و پاداش صبر بهشت است و ماه غمخواری است و ماهی است که روزی مؤمن در این ماه زیاد میشود هر کس در این ماه روزهداری را افطاری بدهد سبب مغفرت گناهان و آزادی گردن او از آتش جهنم میشود و به اندازهي ثواب روزهدار به او هم ثواب میرسد بدون این که از اجر روزهدار چیزی کم شود.» صحابه رضی الله عنهم عرض کردند ای رسول خدا! هر کس از ما توانایی مالی ندارد که بتواند روزهداری را افطاری بدهد؟! آن حضرت صلی الله علیه و سلم فرمودند « (لازم نیست او را سیر کند) این ثواب را الله تعالی به شخصی که حتی با یک دانه خرما یا یک لیوان آب یا جرعهي شیر، روزهداری را افطاری دهد عطا میفرمایند. این ماهی است که اولش رحمت وسطش مغفرت و آخرش آزادی از آتش است هر کس در این ماه کار غلام و کارگر خود را کمتر کند، الله تعالی گناهانش را میبخشد و او را از آتش دوزخ نجات میدهد. و در این ماه چهار چیز را زیاد انجام دهید: دو مورد آن موجب رضایت الله تعالی میشود و دو تای دیگر چناناند که شما به آنها نياز دارید. آن دو چیزی که موجب خوشنودی پروردگارتان است خواندن «لااله الا الله» و « استغفار» است و دو تای دیگر یکی این است که از الله تعالی بهشت را بخواهید و دوم از آتش دوزخ پناه بخواهید. و هرکس روزهداری را سیر نماید، الله تعالی روز قیامت از حوض من (کوثر)آبی به او مینوشاند که بعد از آن تا داخل شدن به بهشت هرگز تشنه نخواهد شد.»
?آرایش جنّت در استقبال از رمضان
عن ابن عمر رضی الله عنه أن النبی صلی الله علیه و سلم قال: «إن الجنة تُزَخرَفُ لرمضان من رأس الحول إلی حولٍ قابل، قال فإذا کان أول یوم من رمضان هبَّت ریحٌ تحت العرش من ورق الجنة علی الحور العین فیقلن یارب أجُعِلَ لنا من عبادک أزواجاً تقرُّ بهم أعیننا و تقرُّ أعینهم بنا.» (رواه البیهقی فی شعب الإیمان 3/312 حدیث 3336)
حضرت عبدالله ابن عمر رضی الله عنه ارشاد آن حضرت صلی الله علیه و سلم را نقل میفرمایند که: «بهشت از شروع سال تا سال دیگر خود را برای رمضان آراسته و مزیَّن میکند و با آمدن اولین روز از رمضان یک هوای مخصوصی از زیر عرش خداوندی از برگهای جنت میوزد و تا حوران زیبا میرسد و حوران میگویند پروردگارا از میان بندگانت برای ما شوهرانی انتخاب فرما که با دیدنشان چشمان ما خنک و با دیدن ما چشمان ایشان خنک گردیده شادی و سرور نصیب شود.»
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضی الله عنه عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: « إِذَا كَانَتْ أَوَّلُ لَيْلَةٍ مِنْ شهر رَمَضَانَ، صُفِّدَتِ الشَّيَاطِينُ، وَمَرَدَةُ الْجِنِّ، وَغُلِّقَتْ أَبْوَابُ النَّارِ، فَلَمْ يُفْتَحْ مِنْهَا بَابٌ، وَفُتِحَتْ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ، فَلَمْ يُغْلَقْ مِنْهَا بَابٌ، وَنَادَى مُنَادٍ: يَا بَاغِيَ الْخَيْرِ أَقْبِلْ، وَيَا بَاغِيَ الشَّرِّ أَقْصِرْ، وَلِلَّهِ عُتَقَاءُ مِنَ النَّارِ، وَذَلِكَ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ.» (جامع الترمذی 3/57 سنن ابن ماجه 1/526)
ابوهریره رضی الله عنه از حضرت رسول الله صلی الله علیه و سلم روایت میکند: که فرمودند: «اولین شب از ماه مبارک رمضان شیاطین و جنهای سرکش به زنجیر کشیده میشوند، درهای دوزخ بسته میشود، هیچ دری از آن باز نمیشود، و درهای بهشت باز میشود و هیچ دری از آن بسته نمیشود.»
و منادیاي فریاد میزند: ای طلبکنندهي خیر! بیا (و بشتاب) و ای طلبکنندهي شر! دست نگه دار.
و برای خداوند آزادشدگانی از دوزخ است، و این فضیلت در هر شبی هست.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضی الله عنه عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَنْ أَفْطَرَ يَوْمًا مِنْ رَمَضَانَ مِنْ غَيْرِ مَرَضٍ وَلَا رُخْصَةٍ فلا یفیه صِيَامُ الدَّهْرِ كُلِّهِ و إِنْ صَامَهُ.» (رواه ابوداود 2396)
ابوهریره رضی الله عنه میفرماید: رسول الله صلی الله علیه و سلم ارشاد فرمودند: «هر شخص که (قصداً) بدون بیماری و عذر شرعی یک روز از رمضان را بخورد، اگر تمام عمر را روزه بگیرد نمیتواند عوض آن یک روز را بجای آورد.»
عَنْ سَهْلٍ رضی الله عنه عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ إِنَّ فِي الْجَنَّةِ بَابًا يُقَالُ لَهُ الرَّيَّانُ يَدْخُلُ مِنْهُ الصَّائِمُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ لَا يَدْخُلُ مِنْهُ أَحَدٌ غَيْرُهُمْ فَإِذَا دَخَلُوا أُغْلِقَ فَلَمْ يَدْخُلْ مِنْهُ أَحَدٌ.( رواه البخاری و مسلم)
« حضرت سهل بن سعد رضی الله عنه ارشاد رسول الله صلی الله علیه و سلم را نقل میکنند که آن حضرت صلی الله علیه و سلم فرمودند: در بهشت دروازهای است، بنام ریّان، که از آن روزهداران وارد بهشت میشوند، کسی غیر از آنها، از آن در وارد نمیشود، وقتی داخل شوند در بسته میشود و کسی دیگر وارد نمیشود.»
? اثر برکات رمضان
عن ابی هریرة رضی الله عنه قال قال رسول الله صلی الله علیه و سلم: إذا دخل رمضان فتحت أبواب السماء و فی روایة فتحت أبواب الجنة و غلقت أبواب جهنم و سلسلت الشیاطین و فی روایة فتحت أبواب الرحمة. (بخاری شریف 1/255)
از حضرت ابوهریره رضی الله عنه مروی است که آن حضرت صلی الله علیه و سلم ار شاد فرمودند: «هرگاه ماه رمضان فرا میرسد دروازهای آسمان (وطبق روایتی دروازهای جنت و طبق روایتی دروازهای رحمت) گشوده میشود و دروازهای جهنم بسته میشوند و شیاطین به زنجیر کشیده میشوند.»
? در خصوصی بهشت برای روزهداران
عن سهل بن سعد رضی الله عنه قال قال رسول الله صلی الله علیه و سلم: «فی الجنة ثمانیة أبواب منها بابٌ یُسَمَّی الریّان لا یدخله إلا الصائمون.» (بخاری شریف 1/254)
«از حضرت سهل بن سعد رضی الله عنه مروی است که آن حضرت صلی الله علیه و سلم فرموند: بهشت هشت دروازه دارد یکی از آنها به نام ریّان مخصوص روزهداران است که وارد جنت خواهند شد.»
? شفاعت قرآن کریم و روزه
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «الصِّيَامُ وَالْقُرْآنُ يَشْفَعَانِ لِلْعَبْدِ، يَقُولُ الصِّيَامُ: رَبِّ إِنِّي مَنَعْتُهُ الطَّعَامَ وَالشَّهَوَاتِ بِالنَّهَارِ فَشَفِّعْنِي فِيهِ، وَيَقُولُ الْقُرْآنُ: مَنَعْتُهُ النَّوْمَ بِاللَّيْلِ فَيُشَفَّعَانِ» (مسند امام احمد بن حنبل 2/174)
از عبدالله بن عمرو رضی الله عنه مروی است که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند «روزه و قرآن کریم برای بنده در پیشگاه خداوند سفارش میکنند، روزه میگوید: پروردگارا! من این بنده را در روز از خوردن و خواهشات منع نمودم پس شفاعت مرا در حق آن بپذیر. و قرآن کریم میگوید من این بنده را در شب از خوابیدن و استراحت منع نمودم پس سفارش مرا در حقش قبول فرما. و شفاعت و سفارش آن دو (نزد الله تعالی) پذیرفته میشود.»
? روزه زکات بدن است
عن أبی هریرة رضی الله عنه قال: قال رسول الله صلی الله علیه و سلم: «الصِّيَامُ نِصْفُ الصَّبْرِ وَعَلَى كُلِّ شَيْءٍ زَكَاةٌ، وَزَكَاةُ الْجَسَدِ الصِّيَامُ.» (شعب الإیمان3/292)
حضرت ابوهریره رضی الله عنه میفرماید: رسو ل الله صلی الله علیه و سلم فرمودند:« روزه عبارت از نصف صبر و شکیبایی است و بر هر چیزی زکات است و زکات بدن روزه میباشد.»
? روزه عبادت بی نظیری است
عن أبی أمامة رضی الله عنه قال قلتُ یا رسول الله دُلَّنی علی عملٍ قال: «عَلَيْكَ بِالصَّوْمِ، فَإِنَّهُ لَا عِدْلَ لَهُ.» (الترغیب و الترهیب2/52)
حضرت ابوامامه رضی الله عنه میفرماید: من به رسول الله صلی الله علیه و سلم عرض کردم: یا رسول الله! مرا به عملی راهنمایی فرمایید که من را به جنت برساند، آن حضرت صلی الله علیه و سلم فرمودند: «روزه بگیر زیرا که روزه عمل بینظیری است.»
?روزه کفاره گناهان است
عن أبی سعید الخدری رضی الله عنه عن النبی صلی الله علیه و سلم قال: «من صام رمضان و عرف حدوده و تحفظ مما ینبغی له أن یتحفّظ کفر ما قبله.» (صحیح ابن حبان 5/583)
از حضرت ابوسعید خدری منقول است که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: «شخصی که روزه رمضان را بگیرد و حدود (و شرایط) آن را رعایت کند و نکاتی که مواظبت از آنها برایش ضروری است پایبندی کند کفارهي گناهان گذشتهي او میباشد.»
? روزه برای نجات از جهنم سپر است
عن عثمان بن أبی العاص رضی الله عنه عن نبی الله صلی الله علیه و سلم قال: « الصوم جُنةٌ یَستجِنُّ بها العبدُ من النار.»( الطبرانی فی الکبیر حدیث 9/8386)
حضرت عثمان رضی الله عنه میفرماید: که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: «روزه چنان سپری است که انسان را از آتش جهنم حفاظت میکند.»
? صیام و قیام رمضان
قال رسول الله صلی الله علیه وسلم: «إِنَّ اللَّهَ عز و جل فَرَضَ علیکم صِيَامَ شهر رَمَضَانَ وَسَنَنْتُ لَكُمْ قِيَامَهُ فَمَنْ صَامَهُ وَقَامَهُ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا خَرَجَ مِنْ الذنوب كَيَوْمِ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ.» (رواه البخاري و مسلم )
رسول الله صلی الله علیه و سلم ارشاد فرمودند: «یقیناً الله تعالی روزه ماه رمضان را بر شما فرض کرده است و من سنت (بجای) گذاشتم برای شما قیام آن را (برای عبادت) پس هر کس که رمضان را روزه بگیرد و قیام شب آن (تراویح) را با ایمان و به نیت ثواب انجام دهد، بیرون (پاک) میشود از گناهان، مانند روزی که از مادر متولد شده است.»
و قال رسول الله صلي الله عليه و سلم: «مَنْ قَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ.»
رسول الله صلی الله علیه و سلم ارشاد فرمودند: «هرکس که رمضان را با ایمان و به نیت ثواب (برای عبادت) قیام کند، تمام گناهان گذشتهي او بخشوده میشوند.»
و قال رسول الله صلی الله علیه و سلم: « مَنْ قَامَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ.»( رواه البخاری و مسلم)
رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند «هر کس شب قدر را با ایمان و به نیت ثواب (برای عبادت) قیام کند تمام گناهان گذشتهي او بخشوده میشود.»
البته قیام رمضان را بسیاری از علما، عبارت از نماز تراویح میدانند و میگویند به جای نماز تهجد محسوب میشود، لیکن با این وجود اگر کسی توفیق پیدا کند که در وقت سحر هم حداقل دو رکعت نماز تهجد بخواند در واقع عادت انبیاء و سلف صالح را زنده کرده و اجر زیادی را به دست آورده است.
علامه اقبال لاهوری (رح) در اینباره، در كتاب اسرار و رموز، عمل خود و سلف را چه زیبا به تصویر کشیده، میسراید:
در سکوت نیم شب نالان بُدم
عالَم اندر خواب و من گریان بُدم
جانم از صبر و سکون محروم بود
وِرد من یا حیّ و یا قیّوم بود
به نقل از کتاب: درسهای رمضان المبارک / مولانا محمود عبدی
