فضلت‌های ده روز اول ذی الحجه در فضیلت و بزرگی این دهه‌ی مبارک ادله بسیاری از قرآن و سنت وارد شده است که قرار ذیل بیان می‌گردد: الله سبحانه و تعالی می‌فرماید: [وَالْفَجْرِ ﴿١﴾ وَلَيَالٍ عَشْرٍ] (فجر:۱-۲) ترجمه: { قسم به سپیده دم و قسم به شب‌های ده‌گانه} ابن کثیر (رحمةالله) در تفسیر خود […]
فضلت‌های ده روز اول ذی الحجه
در فضیلت و بزرگی این دهه‌ی مبارک ادله بسیاری از قرآن و سنت وارد شده است که قرار ذیل بیان می‌گردد:
الله سبحانه و تعالی می‌فرماید: [وَالْفَجْرِ ﴿١﴾ وَلَيَالٍ عَشْرٍ] (فجر:۱-۲)
ترجمه: { قسم به سپیده دم و قسم به شب‌های ده‌گانه}
ابن کثیر (رحمةالله) در تفسیر خود می‌گوید: «منظور از این ده شب، ده روز اول ذی الحجه است؛ همانطور که ابن عباس (رضی الله عنهما)، ابن زبیر (رضی الله عنهما)، مجاهد و دیگران گفته اند.
از ابن عباس (رضی الله عنهما) روایت است که رسول الله (صلی الله علیه وسلم) فرمودند: «هیچ ایامی نیست که نزد الله متعال، عمل صالح محبوب‌تر از این ایام باشد.» گفتند: و نه حتی جهاد در راه الله؟ فرمود: «و نه جهاد در راه الله مگر شخصی که با جان و مال خود خارج شود و هیچ کدام‌شان را برنگرداند.»
الله سبحانه و تعالی می‌فرماید: [وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّـهِ فِي أَيَّامٍ مَّعْلُومَاتٍ] (الحج: ۲۸)
ترجمه: {ونام الله را یاد کنند در روزهای مشخص}
ابن عباس (رضی الله عنهما) در تفسیر این آیه می‌فرماید: یعنی روزهای ده‌گانه ذی الحجه. (تفسیر ابن کثیر)
از ابن عمر (رضی الله عنهما) روایت است که رسول الله (صلی الله علیه وسلم) فرمودند: «هیچ ایامی نیست که عمل صالح در آن محبوب‌تر از این ایام ده‌گانه باشد؛ پس در آنها بسیار تهلیل (لا اله الا الله) و تکبیر (الله اکبر) و تحمید (الحمدلله) بگویید.» (رواه احمد)
ابن حجر عسقلانی در فتح الباری (شرح صحیح بخاری) می‌فرماید: و آنچه در فضیلت و برتری ایام ذی الحجه نمایان است، جمع شدن تمام عبادات در این مناسبت است، یعنی: نماز، روزه، صدقه و حج. در هیچ مناسبت دیگری چنین نیست.
در این ایام زود رفتن برای انجام فرایض در مسجد و بسیار انجام دادن نوافل مستحب است؛ زیرا این اعمال از بهترین قربات (آنچه موجب نزدیکی بنده به خداوند می‌شود) است. ثوبان (رضی الله عنه) می‌فرماید: شنیدم رسول الله (صلی الله علیه وسلم) فرمودند: «بر تو باد بسیار سجده بردن برای الله که تو سجده‌ای برای الله نمی‌بری، مگر آنکه الله تو را به خاطر آن درجه‌ای بالا می‌برد و گناهی از گناهانت را پاک می‌کند.» (رواه مسلم) و این فضیلت در تمام سال وجود دارد.
از هنیده بن خالد (رضی الله عنه) و او هم از همسرش (رضی الله عنها) از برخی از همسران رسول الله (صلی الله علیه وسلم) روایت می‌کند که رسول الله (صلی الله علیه وسلم) نهم ذی الحجه و روز عاشورا و سه روز از هر ماه را روزه می‌گرفت». (رواه الامام احمد و ابوداود و النسایی)
امام نووی (رحمةالله) درباره روزه ایام ده‌گانه می‌فرماید: روزه آن شدیدا مستحب است.
گفتن تکبیر و تهلیل و تحمید به دلیل آنچه در حدیث ابن عمر (رضی الله عنهما) که گذشت وارد شده است: «پس در این روزها (روزهای ده‌گانه) بسیار تهلیل و تکبیر و تحمید بگویید.»
آنچه در ده روز اول ذی الحجه مستحب است
امام بخاری (رحمةالله) می‌فرماید: «ابن عمر و ابوهریره (رضی الله عنهما) در روزهای ده‌گانه ذی الحجه وارد بازار می‌شدند و تکبیر می‌گفتند و مردم به تکبیر آنها تکبیر می‌گفتند.» همچنین می‌فرماید: «و عمر بن الخطاب (رضی الله عنه) در قبه‌اش در منی [منا] تکبیر می‌گفت و اهل مسجد تکبیر او را می‌شنیدند و تکبیر می‌گفتند و مردم در بازار به تکبیر آنها تکبیر می‌گفتند چنانکه منی بر اثر تکبیر آنها به لرزه می‌افتاد.»
همچنین آمده است که عادت ابن عمر این بود که در این ایام در منا و قبل از نمازها و در رخت‌خوابش و در خیمه‌اش و در مجلس‌اش و در حال راه رفتنش تکبیر می‌گفت و مستحب این است که تکبیر به صدای بلند باشد به دلیل فعل (عمر بن الخطاب و ابن عمر و ابی هریره (رضی الله عنهما).
شایسته است ما مسلمانان این سنت فراموش شده را که به فراموشی سپرده شده است به مانند آنچه در میان سلف صالح‌مان بود زنده کنیم.
نحوه تکبیر:
الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر کبیرا
الله اکبر، الله اکبر، لا اله الا الله، و الله اکبر، الله اکبر، و لله الحمد.
الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر، لا اله الا الله، و الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر، و لله الحمد.
گرفتن روزه روز عرفه نیز به دلیل آنچه از رسول الله (صلی الله علیه وسلم) در مورد روزه عرفه به ثبوت رسیده است، مستحب است. رسول الله (صلی الله علیه وسلم) می‌فرماید: «(ثواب) آن را نزد الله اینگونه احتساب می‌کنم که کفاره گناهان سال قبل و سال بعدش باشد.» (رواه مسلم)
اما هر کس که خود در صحرای عرفه حاضر باشد (یعنی خود حاجی باشد) روزه برایش مستحب نیست زیرا رسول الله (صلی الله علیه وسلم) در حالی که روزه نبود در عرفه وقوف نمود.
فضیلت روز قربانی (نحر)؛ روز ۱۰ ذی الحجه
بسیاری از مسلمانان از عظمت و بزرگی این روز غفلت می‌ورزند؛ حال آنکه برخی از علما بر این نظر هستند که این روز مطلقا بهترین روز سال است، حتی بهتر از روز عرفه.
ابن قیم (رحمةالله) می‌فرماید: «بهترین روزها نزد خداوند روز نحر است که همان روز حج اکبر است.» چنانکه در سنن ابی داود از رسول الله (صلی الله علیه وسلم) روایت است که فرمود: «بزرگترین ایام نزد الله سبحانه و تعالی روز «نحر» است و پس از آن روز قَرّ (روز استقرار در منا که روز ۱۱ ذی الحجه است).» و گفته شده است که روز عرفه بهتر است زیرا روزه‌اش کفاره گناهان دو سال است و هیچ روزی نیست که الله متعال به اندازه‌ی روز عرفه انسان‌ها را از آتش آزاد سازد، به این دلیل که در این روز الله متعال به بندگانش نزدیک می‌شود و به خاطر اهل موقف (حجاجی که در عرفات وقوف کرده اند) به فرشتگان مباهات می‌کند. البته قول اول صحیح‌تر است؛ زیرا حدیثی که درباره‌ی آن آمده معارضی ندارد (و الله اعلم). و چه روز عرفه با فضیلت تر باشد و یا روز نحر، انسان مسلمان چه حاجی باشد چه مقیم باید در بدست آوردن این فضایل و استفاده از فرصت کوشا باشد…
چگونه به استقبال ده روز اول ذی الحجه برویم؟
شایسته است انسان مسلمان با توبه نصوح و صادقانه و برگشتن از گناهان و ترک آنها به استقبال این روزهای ده‌گانه خیر برود؛ زیرا این گناهان است که انسان را از فضل پروردگار محروم می‌سازد.
همچنین باید با عزم صادق و جدی برای اغتنام این فرصت‌ها از این مواسم (موسم‌ها) مبارک استقبال کنیم و هر که با خداوند صدق ورزد، خداوند نیز او را تصدیق خواهد کرد: [وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا ۚ وَإِنَّ اللَّـهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ] (العنکبوت: ۶۹)
ترجمه: {و کسانی که در راه ما جهاد کردند، قطعا آنها را به راه‌های خویش هدایت خواهیم کرد.}
پس برادر و خواهر مسلمان من! تا فرصت هست از آن استفاده ببر. خداوند ما را بر قدردانی این روزها موفق بدارد.
تهیه کننده: احمد رشاد موحد
منبع: الاصابه
