روند اسلامپذیری ایرانیان از آغاز تا فراگیری آن در ایران
دکتر زرینکوب در کتاب دو قرن سکوت مینویسد: «این حادثه فقط سقوط دولتی با عظمت نبود، سقوط دستگاهی فاسد و تباه بود، زیرا در پایان کار ساسانیان از پریشانی و بیسرانجامی در همۀ کارها فساد و تباهی راه داشت. جور و استبداد خسروان آسایش و امنیت مردم را عرضۀ خطر میکرد و کژخویی و سسترایی موبدان اختلاف دینی را میافزود. وحدت دینی درین روزگار تنزلی تمام یافته بود و از فسادی که در اخلاق موبدان بود، هوشمندان قوم از آیین زرتشت سرخورده بودند و آیین تازه میجستند که جنبۀ اخلاقی و روحانی آن از دین زرتشت قویتر باشد. مردم که از جور فرمانروایان و فساد روحانیان بهستوه بودند، آیین تازه را نویدی و بشارتی یافتند و ازاینرو بسا که به پیشواز آن میشتافتند.»