هم‌زمان با فرارسیدن سال نوی میلادی، نمایندگان مجلس چین یک قانون ظاهرا «ضدتروریسم» را به تصویب رساندند که در دو حوزه «تأمین امنیت داخلی» و «تثبیت امنیت بین‌المللی» تنظیم شده است. تصویب این قانون با اعتراض نهادهای حامی حقوق‌ بشر و نیز دولت آمریکا روبه‌رو شده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت قانون ضدتروریسم چین، منجر به محدودیت‌های بیشتر بر آزادی بیان، انجمن‌ها، تجمع مسالمت‌آمیز و آزادی دینی در چین خواهد شد. او حتی اعلام کرد این قانون می‌تواند از شرکت‌های فناوری بخواهد اطلاعات حساس را به دولت تحویل دهند.

چین بعد از حملات تروریستی ۱۳ نوامبر در پاریس در پاسخ به حمایت جهانی «مبارزه با تروریسم»، آزار اقلیت مسلمان اویغور در استان «سین‌‏کیانگ» (ترکستان شرقی) را افزایش داد. بعد از حملات پاریس، «شینهوا»، خبرگزاری دولتی چین، به‌‏ نقل از «وانگ‌‏ یی»، دیپلمات چینی، گزارش داد: «سرکوب نیروهای تروریستی ترکستان شرقی باید تبدیل به یکی ‌‏از هدف‌‏های مهم مبارزه با تروریسم شود». سین‏ کیانگ، منطقه‌‌ای کوهستانی -‌ بیابانی در شمال غرب چین و در زبان چینی به معنای «سرزمین نو» است؛ اما خود اویغورها ترجیح می‌دهند از این ایالت به‌عنوان اویغورستان یا ترکستان شرقی یاد کنند.

اما سابقه آزار و اذیت مسلمانان در چین به بهانه نبرد با تروریسم به زمان رویداد ١١ سپتامبر برمی‌گردد. رویدادی که برای چین دستاویزی شد تا فشار بر مسلمانان «اویغور» ساکن ایالت «سین کیانگ» را شدت بخشد. «ربیا کادیر»، رئیس کنگره جهانی اویغور، می‌گوید مقامات چین به بهانه واقعه ١١ سپتامبر تمام خواسته‌هاي سیاسی، اجتماعی و فرهنگی اویغورها را سرکوب کردند و بروز هرگونه خشونت در منطقه را به سه گروه تروریست‌ها، جدایی‌طلبان و مذهبیون افراطی نسبت می‌دهند.
«علیم سیتوف»، دبیرکل انجمن اویغورهای آمریکا، دراین‌باره می‌گوید دولت پکن پس از حملات تروریستی سال ٢٠٠١ به آمریکا، اویغورها را تروریست‌های چین توصیف کرده است. با این اوصاف، به هر فردی که به دلیل مخالفت با دولت چین دستگیر یا حتی اعدام شود، برچسب تروریست یا بنیادگرای اسلامی زده می‌شود.

 به گفته فصلنامه «آسیای مرکزی و قفقاز»، با تغییر چشم‌انداز امنیتی جهان پس از حوادث ١١ سپتامبر و حضور نظامی آمریکا در آسیای مرکزی، بر اهمیت استراتژیک این منطقه برای چین افزوده شد. جلب موافقت چین از سوی آمریکا برای مبارزه با تروریسم و بنیادگرایی و متعاقب آن حضور نظامی آمریکا در پایگاه نظامی «مناس» قرقیزستان و «خان‌آب» ازبکستان، موجب ایجاد نوعی منافع مشترک برای چین و آمریکا به‌‌طور موقت شد.

سین‎کیانگ، خانه‌‏ حدود ٢٢‌ میلیون نفر و همچنین ١٣ گروه مهم قومی است. نزدیک به نیمی از آنها اویغور هستند که مذهب اصلی آنها اسلام است. مسلمانان اویغور در گستره‌ هزاررنگ چین، اقلیتی مهجور و مظلوم واقع شده‌اند. امروزه در کنار مشکلات امنیتی، در اثر سیاست‌های استبدادی حزب کمونیست چین، مردم سین کیانگ به ‌لحاظ اقتصادی زندگی سختی را می‌گذرانند. سیاست‌های حکومت در این استان باعث سیطره اقتصادی چینی‌های نژاد «هان»، که اکثریت جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند، بر مسلمانان و در نتیجه فقر و محرومیت مسلمانان شده است. درحالی‌که چینی‌های هان از بیشترین تسهیلات دولتی برخوردارند و از سرمایه‌گذاری‌های دولتی بهره می‌برند، مسلمانان سین کیانگ در سرزمین مادری خود مانند بیگانگان زندگی و دولت چین را به تلاش برای نابودی آیین و فرهنگ خود متهم می‌کنند.

به ‌‏گزارش دیده‌‏بان حقوق ‌بشر، «حزب کمونیست چین، یک سیستم نظارتی چندلایه دارد که هر نوع فعالیت مذهبی در میان اویغورهای سین‌‏کیانگ را سرکوب می‌کند». در سال‌‏های اخیر، حزب کمونیست، ریش بلند و حجاب اسلامی را در این منطقه ممنوع کرده است.
دولت چین سال گذشته در آستانه فرارسیدن ماه رمضان، اقدام به برگزاری جشنواره نوشیدنی‌های غیرمجاز در استان مسلمان‌نشین سین‌کیانگ کرد. این اقدام باعث خشمگین‌شدن مسلمانان چین و بروز اعتراضات گسترده‌ای شد. ایندیپندنت نوشت در نواحی مسلمان‌نشین چین، به فروشگاه‌ها و رستوران‌ها دستور داده شد در روزهای ماه رمضان باز باشند. در سراسر جهان، معمولا دولت‎ها اقدام به محدودکردن فروش الکل و سیگار، به‎خاطر مضرات آنها می‎کنند. اما حزب کمونیست چین در استان «سین کیانگ»، از فروشندگان این استان صراحتا خواسته‌اند سیگار و مشروبات الکلی بفروشند.

طیف وسیعی از اشکال عجیب و غریب سرکوب مذهبی در سین‌کیانگ گزارش شده که می‎توان به برگزاری ضیافت رایگان ناهار توسط کارکنان حزب در ماه رمضان و دعوت از مسلمانان منطقه برای شرکت در آن با هدف شکستن روزه آنها اشاره کرد. همچنین جریمه مردان به‎خاطر گذاشتن ریش و زنان برای پوشیدن روسری نیز از این دست اقدامات است.

در سال‌های اخیر، اقدامات حزب کمونیست چین در این منطقه، با چندین تظاهرات و آشوب همراه بوده است که مهم‌‌‏ترین آن تظاهرات سال ۲۰۰۹ در شهر «اورومچی»، مرکز استان سین‌‏کیانگ بوده که پلیس به ‌‏سمت تظاهرکنندگان شلیک کرده است. منابع حزب کمونیست چین می‌‏گویند ۱۹۷ نفر در این جریان کشته شده‌‏اند؛ در ‌حالی‌‏‌که کنگره جهانی اویغورها، شمار کشته‌‏شدگان را نزدیک به ۶۰۰ نفر اعلام کرده است. آشوب‌‏های مشابهی نیز در سال‌‏های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ روی داده است. در گزارش کنگره آمده است، «چین همواره به چنین حوادثی به‌‏عنوان اقدامات تروریستی می‌‏نگرد. بدون‌شک برخی‌ ‏از آنها این‌گونه هستند؛ اما در بیشتر موارد برای افراد خارج از چین تقریبا غیرممکن است که بتوانند صحت این‌‏گونه حوادث را که از‌‏ نظر چین «تروریستی» است، بررسی کنند.
هادي فيروزي
منبع: شرق