دیروز بعد از یک ماه تبلیغات احزاب و جریان‌های حاضر در صحنه‌ی سیاسی ترکیه پای صندوق‌های رأی رفتند. انتخابات دیروز ترکیه متفاوت‌تر از همیشه برگزار شد. تحولات منطقه، پروسه‌ی صلح در جریان دولت عدالت و توسعه با کردها، در سر پروراندن تغییر سیستم حکمرانی ترکیه به‌وسیله‌ی حزب حاکم و… باعث شده بود که نگاه همگان معطوف به‌ این انتخابات شود.

برخلاف نظرسنجی‌ها ریزش آرای حزب عدالت و توسعه‌ و سقوط اکثریت پارلمانی و البته عبور حزب دموکراتیک خلق‌ها که رهبری آن را کردها برعهده دارند، سبب برهم خوردن معادلات در جولانگاه‌ سیاسی یکی از قدرت‌های بزرگ منطقه شد.

اما نگاهی به آرای چهار حزب راه‌یافته به پارلمان نشان می‌دهد که:

1. حزب عدالت و توسعه‌ همچنان پیشتاز است ولی با توجه به اینکه بیش از دو و نیم میلیون رأی را نسبت به آخرین انتخابات پارلمانی از دست داده، نمی‌تواند به تنهایی حکومت تشکیل دهد. این حزب 68 کرسی پارلمانی را از دست داده است و اکنون در پارلمان جدید صاحب 258 کرسی خواهد بود. و این در واقع یک شکست برای حزب عدالت و توسعه‌ محسوب می‌شود. اما با نگاهی به نتایج استانی انتخابات متوجه می‌شویم که 45کرسی حزب عدالت و توسعه‌ را حزب دموکراتیک خلقها کسب کرده و در واقع شکست اصلی حزب عدالت و توسعه‌ در شهرهای کردنشین، رقم خورده است

حزب جمهوری خلق (CHP). پیش‌بینی‌های پیش از انتخابات نشان می‌داد که آرای این حزب تغییر چندانی به خود نمی‌بیند و در واقع حزب جمهوری خلق (CHP) تنها دو کرسی پارلمانی را از دست داده و اکنون صاحب 132 کرسی است. جالب اینکه دو کرسی از دست رفته‌ی حزب جمهوری خلق (CHP) بر کرسی‌های حزب حرکت ملی(MHP) افزوده است.

3.حزب حرکت ملی(MHP). پیش‌بینی‌ها در مورد حزب حرکت ملی(MHP) هم چندان درست از آب در نیامد؛ خلاف پیش بینی‌ها آرای حزب حرکت ملی(MHP) افزایش یافت تا کرسی‌های این حزب از 55 به80 کرسی برسد، اما کرسی‌های اضافه‌شده‌ی حزب حرکت ملی(MHP) هم از جانب رأی‌دهندگان چهار سال قبل حزب عدالت و توسعه‌ بوده است.

4.حزب دموکراتیک خلقها (HDP). کردها پس از سالها تلاش برای فرستادن یک حزب به پارلمان ترکیه بالاخره دیروز موفق به این مهم شدند تا حزب دموکراتیک خلقها (HDP) که در واقع ائتلافی تحت رهبری کوردها خوانده می‌شود را از سد ده درصد بگذرانند و وارد پالمان ترکیه شوند تا شاید روند صلح بیش از پیش جریان یابد؛ اما آرای این حزب، نشان می‌دهد که نسبت به انتخابات سال2011 افزایشی هفت درصدی داشته و در شهرهای بزرگ مناطق کردنشین ترکیه، گوی سبقت را از رقیبشان بربایند. حزب دموکراتیک خلقها (HDP) در چهارده استان کردنشین اکثریت را کسب کرده و در دیاربکر که بزرگترین شهر و استان کردنشین محسوب می‌شود 79 درصد آرا را کسب کرده است. مجموع کرسی‌های حزب دموکراتیک خلقها (HDP) از 36 به 80 رسیده است.

در شرایط کنونی چهار حزب فوق به پارلمان راه یافته‌اند و نکته‌ی جالب، اینکه هیچ کاندید مستقلی اکثریت لازم را کسب نکرده است. در بین کاندیداهای مستقل باید به چند کاندیدای مشهور از جریان گولن اشاره کرد که نتوانستند به پارلمان برسند.

با این شرایط باید حکومتی ائتلافی تشکیل شود که چهار سناریو پیشروی احزاب و به‌ویژه‌ حزب عدالت و توسعه‌ است.

1.ائتلاف حزب عدالت و توسعه‌ با حزب حرکت ملی(MHP) که گفته می‌شود کمترین هزینه را برای حزب عدالت و توسعه‌ در پی خواهد داشت؛ زیرا کرسی‌های حزب حرکت ملی(MHP) چندان زیاد نیست و می‌توان بهتر از هر حزبی با حزب حرکت ملی(MHP) کنار آمد.

2. ائتلاف حزب عدالت و توسعه‌ با (HDP) که طبیعتاً باید حزب عدالت و توسعه‌ هزینه‌ای بیشتر از آنچه با حزب حرکت ملی(MHP) می‌دهد پرداخت کند که مسلماً قضیه‌ی صلح با کردها و ارتباط اقلیم کردستان عراق با حزب عدالت و توسعه‌ پیچیدگی این ائتلاف را بیشتر می‌کند.

3. ائتلاف حزب عدالت و توسعه‌ با حزب جمهوری خلق (CHP) که در این صورت باید به تعداد 132کرسی حزب جمهوری خلق (CHP) حزب عدالت و توسعه‌ امتیاز بدهد و پای روسیه هم به قضیه باز می‌شود.

4. ائتلاف سه حزب علیه حزب عدالت و توسعه‌ است که بسیار بعید به نظر می‌رسد؛ زیرا با توجه به 258 کرسی حزب عدالت و توسعه‌ نمی‌توان این حزب را از حکومت کنار گذاشت و البته حزب حرکت ملی(MHP) و حزب جمهوری خلق (CHP) هم نمی‌توانند به توافق برسند.

در همه‌ی این سناریوها حزب عدالت و توسعه‌ جهت تغییر قانون اساسی باید به طرف مقابل امتیازات بیشتری بدهد که کار را در دولت آینده‌ برای حزب عدالت و توسعه‌ بسیار دشوار می‌کند.

نویسنده: ایوب عزیزپور

منبع: اصلاح