سخن نيك تاثير عجيبي بر انسان مي گذارد. تشكر كردن و يا تعريف از كسي كه كار نيكي انجام داده، او را برای انجام كارهاي خوب ديگر، آماده تر مي سازد؛ از همين رو پيامبر-صلی الله علیه و علی آله و سلم- فرموده اند: هركس براي شما كار نيكي انجام داد، برايش جبران كنيد،  و اگر چيزي براي جبران كردن نيافتيد آنقدر در حقش دعا كنيد كه بدانيد برايش جبران كرده ايد.

و خداوند نيز فرمان داده بندگانش به هنگام سخن گفتن از كلمات خوب استفاه كنند آنجا كه فرموده: { وَقُلْ لِعِبَادِي يَقُولُوا الَّتِي هِيَ أَحْسَنُ}  به بندگانم بگو: سخنی (در گفتار و نوشتار خود) بگویند که زیباترین (و نیکوترین سخنها) باشد. (الإسراء 53(.

آيات زيادي در قرآن وجود دارد كه بيانگر انواع تشويق و تحريك به خير مي باشد، كه از آن ميان به موارد زير اشاره نمود:
هرگاه خداوند بخواهد اهل ايمان را به انجام كار خيري امر نماید و يا از انجام كار زشتي باز دارد با خطابي رباني و دقيق خطاب مي كند كه انسان را وادار به تحقق بخشيدن و تبعيت از آن وا مي دارد، مي فرمايد: {يا أيها الذين آمنوا…) ای کسانی که ایمان آورده اید… اين ندايي ست كه شنونده را به اين وا مي دارد كه من با سايرين يك وجه تمايز و فرق دارم، از همين رو تمام تلاش و همت خود را بكار مي بندد تا آن كار را انجام داده و خود را براي آن مهيا كند.

يا در اين فرموده خداوند كه با صفتي عجيب و رباني برخي از اهل ايمان را توصيف مي كند و مي فرمايد: { مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا }« در میان مؤمنان مردانی هستند که با خدا راست بوده‌اند در پیمانی که با او بسته‌اند. برخی پیمان خود را بسر برده‌اند (و شربت شهادت سرکشیده‌اند) و برخی نیز در انتظارند (تا کی توفیق رفیق می‌گردد و جان را به جان آفرین تسلیم خواهند کرد). آنان هیچ گونه تغییر و تبدیلی در عهد و پیمان خود نداده‌اند (و کمترین انحراف و تزلزلی در کار خود پیدا نکرده‌اند). (الأحزاب23)}
 (الأحزاب23).
اوصاف ذكر شده در اين آيه صاحبان همت و جديت را وادار مي كند تا اين صفات زيبا را در وجود خود محقق سازند.
يا در اين گفته فرشتگان دقت داشته باشيد كه به حضرت مريم صديقه -سلام الله علیها- گفتند: { يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ }(تو حضور نداشتی) هنگامی که فرشتگان گفتند: ای مریم! خدا تو را برگزیده و پاکیزه‌ات داشته است، و تو را بر همه‌ی زنان جهان برتری داده است. (آل عمران41)
بعد از بيان اين صفات زيبا و بر شمردن كمالات، او را براي پذيرش و محقق ساختن  آنها مهيا و آماده مي سازد، او را به نكاتي فرمان مي دهد تا آنها را پياده ساخته و عملي نمايد. { يَا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَاسْجُدِي وَارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ « ای مریم! (به شکرانه‌ی این نعمت بزرگ) همیشه خاشعانه به طاعت و عبادت پروردگارت مشغول شو و با نمازگزاران به سجده و رکوع بپرداز (و با آنان نماز بخوان). (آل عمران42).

سنت و احاديث گهربار رسول خدا-صلی الله علیه و علی آله و سلم- نيز حاوي جملات زيادي در مورد صحابه مي باشد كه بيانگر تشويق و آماده سازي آنها مي باشد.
رسو ل خدا-صلی الله علیه و علی آله و سلم- بر خي از اصحاب خود را تعريف مي كردند.
در مورد حضرت ابوبكر-رضی الله عنه- فرمودند: اگر من كسي را براي خودم به عنوان خليل (دوست صميمي) انتخاب مي كردم، قطعا آن شخص ابوبكر مي بود ولكن برادري اسلامي و محبت مان كافي ست و هر دري بجز در ابوبكر بسته شود.
 
يا در مورد حضرت عمر-رضی الله عنه- فرمودند: اي فرزند خطاب! قسم به ذاتي كه جانم در دست اوست از هر راهي كه تو بيايي شيطان از راه ديگر مي رود.

در مورد حضرت عثمان -رضی الله عنه- گفتند: چطور از انساني كه ملائكه از او حيا مي كنند، من حيا نكنم.

در مدح حضرت علی -رضی الله عنه- بيان داشتند: فردا پرچم را به دست كسي خواهم داد كه خدا و رسولش او را دوست دارند و خداوند بدست او پيروزي نهايي را رقم خواهد زد. و رسول خدا -صلی الله علیه و علی آله و سلم- پرچم را به حضرت علي-رضی الله عنه- دادند. و يا  خطاب به حضرت علي فرمودند: آيا دوست نداري جايگاه تو نسبت به من به منزله جايگاه حضرت هارون به حضرت موسي باشد بجز اينكه بعد از من پيامبري نمي آيد.  

و در مورد حضرت سعد -رضی الله عنه- فرمودند: تيراندازي كن. پدر و مادرم فداي تو باد.  اي جوان تنومند تيراندازي كن.
به حضرت معاذ -رضی الله عنه- گفتند: اي معاذ! به خدا سوگند من تو را دوست دارم.

به حضرت خالد -رضی الله عنه- فرمودند: خالد بن وليد بنده خوبي براي خدا هست. خالد شمشيري از شمشيرهاي خداوند است.

خطاب به حضرت ابي بن كعب -رضی الله عنه- فرمودند: خداوند به من امر كرده بر تو قرآن بخوانم. ابن ابي گفت:‌آيا خداوند نام من را برده؟ رسول خدا فرمودند: بله. ابي پرسيد: آيا در نزد خداوند از من ياد شده است؟ فرمودند: بله. اشك از چشم هاي ابي بن کعب روان شد.

شيخ علي طنطاوي-ره- مي گويد: ‌يك مرتبه يك مجله انگليسي زبان، مسابقه اي طراحي كرده بود با اين سوال كه چه چيزي باعث جهش علمي و شكوفا شدن استعدادها مي شود؟ و براي اين مسابقه جائزه گران بهائي اي هم تعيين نموده بودند. يكي از نويسندگان مشهور در پاسخ گفته بود: ‌تشويق كردن و دل و جرأت دادن. وي گفته بود: بعد از اين همه سن و سال و كسب اين همه شهرت و نام، يك جمله تشويق كردن وي را به سمت پيشرفت و ترقي وادار مي كند و يا كلمه اي مايوس كننده او را از پيشرفت باز مي دارد.
 
امام غزالي -ره- مي فرمايد:
اگر يك كار نيك يا صفت شايسته اي از كودكي سرزد، شايسته هست تا در مقابل ديگران از او تشكر و تعريف شود تا بر انجام كاراي خوب ديگر دل و جرات پيدا كند.

نقل شده هارون الرشيد نامه اي به فرمانداران بلاد بدين مضمون نوشت كه هر كس به اذان پايبند باشد، هزار دينار جايزه داده شود و هر كس قرآن را حفظ كرد و در مجالس تعليم و آموزش شركت مي جست دو هزار دينار بدو داده شود.و هر كس كه قرآن را حفظ كرد و در مجالس حديث نيز شركت جست ودر مسائل علمي تبحر و مهارت كسب نموده و به اهل علم به مناظره نشستچهار هزار دينار جايزه دارد.  اين فرمان هارون الرشيد چنان به بچه ها دل و جرات داد و آنها را تشويق كرد كه بچه هايي یافت می شد که در سن هشت سالگي قرآن را حفظ كرده بودند و يا در سن يازده سالگي ديده مي شد كه در مسائل علمي تبحر دارند و ديوان هاي شعراء را جمع آوري مي كنند و تنها عامل اين همه شور و اشتياق، تشويق كردن مي باشد.

اي پدر و مادر و اي معلم بزرگوار و اي مدير و مسئول! اگر به خوبي نمي تواني ديگران را تشويق نموده و دل و جرأت بدهی به خودت بازگرد.
امت ما امروز شديدا نيازمند كساني ست كه جوانان و دانش آموزان و دانشجويان را حال در هر بعدي كه باشند تشويق نموده و به آنها اميد و جرات ببخشد. تا همانها در آينده بتوانند دانشمندان علمايي رباني، حافظان قرآن و مبلغين دين و مخترعين و نجوم شناسان و فرماندهان لشكرها شوند و يا در ساير زمينه هاي علمي كه امت بدان نياز دارند تخصص كسب نمايند.

منبع: اسلام ويب
عصمت الله تیموری