در روزگار زندگی امام باقر (رحمه الله ورضی عنه) علمای امت عادت داشتند که به زیارت ایشان می‌رفتند و با او صحبت می‌کردند. از او حدیث می‌شنیدند و آنها را حفظ و روایت می‌نمودند. چنانکه از شیوه‌ی علمی، عبادت، وارستگی، زهد و ارزشهای اخلاقی او بهره می‌بردند. آری علما از اقطار و اکناف جهان از […]
در روزگار زندگی امام باقر (رحمه الله ورضی عنه) علمای امت عادت داشتند که به زیارت ایشان می‌رفتند و با او صحبت می‌کردند. از او حدیث می‌شنیدند و آنها را حفظ و روایت می‌نمودند. چنانکه از شیوه‌ی علمی، عبادت، وارستگی، زهد و ارزشهای اخلاقی او بهره می‌بردند. آری علما از اقطار و اکناف جهان از جمله: یمن، عراق، شام و مصر به حضورشان شرفیاب می‌شدند. از آن جمله می‌توان از: سفیان ثوری، سفیان بن عیینه، حکم بن عتیبه، اوزاعی، عطا، عمروبن دینار، ابن‌شهاب زهری و بسیاری دیگر نام برد.
روزی امام ابوحنیفه (رحمه الله ورضی عنه) به زیارت ایشان رفتند. در آن زمان شایع بود که امام ابوحنیفه (رحمه الله ورضی عنه) در موارد زیادی برای استنباط احکام فقهی از قیاس استفاده می‌کند از این روی بسیاری او را ملامت می‌کردند. چون امام باقر (رحمه الله ورضی عنه) با ایشان روبرو شد با زبان ملامت و عتاب فرمود: شما همان کسی هستید که دین جد مرا با قیاس تغییر داده‌اید؟! امام ابوحنیفه (رحمه الله ورضی عنه) فرمود: لطف بفرمایید بنشینید شما در نزد من دارای حرمتی هستید که جدّ شما (ص) در زمان حیات در نزد صحابه (رضی الله عنهم) داشتند. امام باقر (رحمه الله ورضی عنه) نشستند. آنگاه امام ابوحنیفه (رحمه الله ورضی عنه) به پا خواستند و روبروی ایشان ایستادند و فرمودند: من از شما سه سؤال دارم لطف کنید پاسخ آن را بفرمایید:
1. – مرد ضعیفتر است یا زن؟
– امام باقر(رحمه الله ورضی عنه) فرمود: زن ضعیفتر است.
– امام ابوحنیفه(رحمه الله ورضی عنه) فرمود: در میراث سهم زن چقدر است؟
– امام باقر (رحمه الله ورضی عنه) فرمود: مرد دو سهم دارد و زن یک سهم.
– امام ابوحنیفه (رحمه الله ورضی عنه) فرمود: این همان علم جدّ شماست اگر من دین جدّ شما را تغییر می‌دادم بر اساس قیاس برای مرد یک سهم و برای زن دو سهم در نظر می‌گرفتم زیرا زن از مرد ضعیفتر است که چنین نکرده‌ام.
2. – نماز فضیلت بیشتر دارد یا روزه؟
-امام باقر (رحمه الله ورضی عنه) فرمود: نماز.
-امام ابوحنیفه (رحمه الله ورضی عنه) فرمود: این سخن جدّ شما(ص) است. اگر من شریعت جدّ شما را بر اساس قیاس تغییر می‌دادم باید حکم می‌کردم که زن پس از پاک شدن از حیض نماز را قضا بیاورد نه روزه را.
3. – بول پلیدتر است یا نطفه؟
-امام باقر (رحمه الله ورضی عنه) فرمود: بول پلیدتر است.
– امام ابوحنیفه (رحمه الله ورضی عنه) فرمود: اگر من شریعت جدّ شما (ص) را با قیاس تغییر داده بودم باید حکم می‌کردم که مردم هر بار که برای قضای حاجت می‌روند غسل کنند و برای نطفه وضو بگیرند! پناه بر خدا که من شریعت جدّ شما (ص) را با قیاس تغییر بدهم و یا تغییر داده باشم. امام باقر (رحمه الله ورضی عنه) برخاستند و امام ابوحنیفه (رحمه الله ورضی عنه) را به آغوش گرفته و او را بوسیدند. امام باقر (رحمه الله ورضی عنه) در اوج علم و فضیلت و معرفت قرار داشتند و هرگز از امام ابوحنیفه (رحمه الله ورضی عنه) سخنی شنیده نشده که ایشان را دستِ کم گرفته باشند بلکه همواره این امام هُمام در دل امام ابوحنیفه (رحمه الله ورضی عنه) قدر و منزلت ویژه‌ای داشته و همواره از ایشان در نزد توده‌های مردم به نیکی و بزرگی و عظمت یاد می‌کرده است. (فجزاهما الله عنّا خیراً)
منبع: اصلاح
بر گرفته از کتاب «مواقف و عِبَر»، محمد علی قطب، ترجمه‌ی مصطفی اربابی
