نوشتار زیر نقد یک دوست بر تحقیق دوست دیگرش ست که وی با مد نظر داشتن برخی ملاک ها من جمله اهتمام مردم به مناسبت های دینی در فضای مجازی، در پی این بوده تا دینداری مردم را در فضای مجازی محک بزند

 دوست گرامی‌ام، آقای…
سلام… به نظرم اگر پیامبر گرامی اسلام(ص)  یا یکی دیگر از پیشوایان صدر اسلام، می‌خواست برای سنجش میزان دینداری مردم، فرم ارزیابی بنویسد، به شاخص‌های دیگری توجه می‌کرد؛ شاخص‌هایی مانند مانند راست‌گویی، شجاعت علمی، جدّیت در فهم و گفت‌وگو، انصاف، مراعات اخلاق شهروندی در دنیای مجازی، ادب، پرهیز از مجادلات بیهوده و تعصب، سخاوت‌مندی در بازگویی آخرین اندیشه‌ها و پژوهش‌ها، تولید نوشتارهای تمیز و پاکیزه که خواننده‌آزار نباشد، مراعات شعور خواننده، حمل بر صحت، غمخواری در مصائب و همراهی در شادی‌ها، کتمان سرّ و حفظ حریم خصوصی. خطای بزرگ، ویرانگر و نابخشودنی ما، در همین روش طبقه‌بندی شاخص‌های دینداری است. ما فراموش کردیم که دست مبارکی که ماه را در آسمان به ما نشان می‌دهد، از ما می‌خواهد که ماه را بنگریم، نه آنکه چندان در آن دست خیر شویم که ماه روشن را در آسمان تاریک نبینیم. دین در تعریف ما، چنان دایرۀ تنگ، بسته‌ و منجمدی دارد که به‌زحمت می‌توان چند میلیون دیندار در کل دنیا سرشماری کرد. با شاخص‌های شما، اکثر دانش‌آموختگان و نویسندگان در محیط‌های مجازی و حقیقی، منحرف محسوب می‌شوند، ولی با شاخص‌هایی که متون نخستین معرفی می‌کنند، اکثر نویسندگان و نخبگان ما دیندارند یا دست‌کم بی‌دین به شمار نمی‌آیند. شاخص‌های دینداری در این متون، با آنچه اکنون ما بر روی آن سرمایه‌گذاری کلان می‌کنیم و زیر بار هزینه‌های مادی و معنوی هنگفت می‌رویم، زمین تا آسمان فرق می‌کند.

دربارۀ شاخص دوم، یعنی دفاع از فروع و اصول دین در گروه‌ها و کانال‌های مجازی، نیز چندان نگران نباشید. وقت شما را نمی‌گیرم و توضیح بیشتر را به فرصتی دیگر می‌سپارم. همین‌قدر بگویم که قرار بود دین از ما در برابر ناپاکی‌ها و بی‌مرامی‌ها و زشت‌کاری‌ها حمایت کند و گره از کار فروبستۀ ما بگشاید؛ نه اینکه ما صبح تا شب در دفاع و حمایت از دین و گره‌گشایی از آن، با یک‌دیگر بجنگیم و جبهه‌سازی کنیم و غصه‌دار شویم و دندان بر جگر بفشاریم و بر آتش دشمنی‌ها نفت بریزیم. می‌دانم که الان فریضۀ «امر به معروف و نهی از منکر» به ذهن مبارکتان می‌آید و می‌پرسید: مگر ما مکلف نیستیم که از دین حمایت کنیم و دیگران را به راه آوریم؟ عرض می‌کنم: بله؛ باید حمایت کرد؛ اما حمایت از دین نیز در مرتبۀ نخست، همان حمایت از راست‌گویی، حقیقت‌پرستی، شجاعت علمی، ادب، انصاف، مهربانی و شفقت بر خلق خدا است. اگر ما «امر به معروف و نهی از منکر» را آن اندازه که صرف برخی احکام فرعی دین کردیم، برای اخلاق و حقوق انسان‌ها و اصلاح حاکمان هزینه می‌کردیم، الان در دنیایی دینی‌تر و بسیار معنوی‌تر نفس می‌کشیدیم و همان پیشوایان دینی از ما راضی‌تر بودند.
رضا بابایی
منبع: دین آنلاین
با تلخیص