سؤال: در مناطقي كه زعفران كشت مي‌شود، معمولاً مشتري گل زعفران را كه ثمرة پياز زعفران است، به دو صورت خريداري مي نمايد: 1. گاهي بعد از اينكه مقداري از ثمره (گل زعفران) ظاهر شده و مقداري هنوز ظاهر نشده، به‌صورت تخميني احياناً با رؤيت و احياناً بدون رؤيت يك ساله خريداري مي‌نمايد. 2. گاهي […]
سؤال: در مناطقي كه زعفران كشت مي‌شود، معمولاً مشتري گل زعفران را كه ثمرة پياز زعفران است، به دو صورت خريداري مي نمايد: 1. گاهي بعد از اينكه مقداري از ثمره (گل زعفران) ظاهر شده و مقداري هنوز ظاهر نشده، به‌صورت تخميني احياناً با رؤيت و احياناً بدون رؤيت يك ساله خريداري مي‌نمايد. 2. گاهي قبل از ظاهر شدن ثمره و درحالي‌كه در چند روز آينده ظاهرخواهد شد، به‌صورت تخميني با رؤيت و يا بدون رؤيت يك‌ساله خريداري مي‌نمايد. با توجه به اينكه زعفران در يك روز ممكن است چندين كيلو و در روز ديگر شايد كمتر از يك كيلو گل بدهد، همچنين خود پياز زعفران بر روي زمين باقي است و خريدار فقط ثمرة (گل) يك سال آن را مي‌خرد و ثمرة سال‌هاي بعدي، مال مالك اصلي است، اكنون سؤال اين است كه از صورت‌هاي فوق كدام‌يك صحيح است و در صورت صحيح بودن، عُشر محصول بر عهدة فروشنده است يا مشتري؟
جواب: از صورت‌هاي مذكور، در صورت اول، در آن مقدار ثمري كه ظاهر شده معامله جايز است و در ثمره‌هايي كه هنوز ظاهر نشده‌اند، معامله درست نيست؛ زیرا فروش چیز معدوم شرعاً جايز نمی‌باشد و در مقداری که معامله جایز است، عُشر (یک دهم) آن در سالی که مشتري اجاره نموده است، بر عهدة مشتري است.
در صورت عدم رؤيت نيز معامله جايز است، البته مشتري هنگام رؤيت اختيار فسخ را دارد.*
* شرح التنویر للحصکفی كتاب البيوع، مطلب في بيع الثمر و الذرع و الشجر، مقصوداً: 7/65،662. البدائع و الصنائع، فصل فيما يرجع إلي المعقود عليه: 6/483. البحر الرائق لإبن نجیم كتاب البيع، فصل، يدخل البناء والمفاتيح في بيع الدار: 5/502. المغنی لابن‌قدامه، کتاب البیوع: 4/203. الفقه الاسلامی و ادلته:4/189.
دارالافتای دارالعلوم زاهدان
منبع: ندای اسلام
