مهمترین شرط توبه، امیدوار بودن به بخشش خداست. خداوند میفرماید: «قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّـهِ إِنَّ اللَّـهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا» پیام ویژهام را به بندگانم برسان که ای بندگان من، البته نه آن بندگان مخلص و عابد، بلکه بندگانی که بار گناه کمرشان را شکسته، از رحمت خدا […]
مهمترین شرط توبه، امیدوار بودن به بخشش خداست. خداوند میفرماید: «قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّـهِ إِنَّ اللَّـهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا» پیام ویژهام را به بندگانم برسان که ای بندگان من، البته نه آن بندگان مخلص و عابد، بلکه بندگانی که بار گناه کمرشان را شکسته، از رحمت خدا نا امید نباشید چون خداوند همۀ گناهان را هرچه بزرگ باشد میبخشد. چون صفت او بخشندگی و کار او آمرزش است.
مولوی عبدالناصر زینلی در سخنان مراسم نماز جمعه این هفتهخیرآباد(27 مهر) به بیان «اهمیت توبه و رجوع به سوی خداوند» پرداخت و گفت: خداوند آخرین پیام خود را به وسیلۀ آخرین پیامبرش برای انسانها فرستاد. این پیام، قرآن است و قرآن، تمام راههای رسیدن به هدف را برای انسانها نشان داده است.
یکی از راههای رسیدن انسانها به هدف، بعد از توحید، توبه و دعا است. راهی که همۀ انبیا آن را پیمودند و به امت خود دستور دادند آن را بپیمایند.
قرآن در جاهای زیادی به این نکته اشاره دارد:
به نقل از حضرت هود میفرماید: «وَيَا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا وَيَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلَىٰ قُوَّتِكُمْ » ای قوم من! از پروردگارتان آمرزش گناهان و لغزشهایتان را بطلبید و به سوی او برگردید تا به شما باران بدهد و بر قدرت شما بیفزاید.
به نقل از حضرت شعیب میفرماید: «وَاسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي رَحِيمٌ وَدُودٌ» از پروردگارتان آمرزش گناهان خود را بخواهید و بعد از هر گناه و لغزشی که در زندگی مرتکب میشوید پشیمان شوید و به سوی او برگردید.
سخنان حضرت نوح را خطاب به قومش اینگونه نقل میکند: «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا . یرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُم مِّدْرَارًا . وَيُمْدِدْكُم بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَل لَّكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَل لَّكُمْ أَنْهَارًا» استغفار کنید چرا که استغفار باعث نزول باران و افزایش فرزند و نعمت میگردد.
شخصی نزد حضرت حسن بصری آمد و گفت: فرزند ندارم. کسی دیگری آمد و گفت: مال ندارم. یکی دیگر از قحطی شکایت برد و حسن بصری در جواب همه به استناد آیۀ قرآن گفت: استغفار کنید.
خداوند با استغفار آبادی میآورد. سرور کائنات هم این روش انبیاء را تجویز میکند و خودشان در جلسهای صد بار استغفار میکردند. وقتی رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ اینقدر توبه می کردند، تکلیف ما روشن است.
یکی از مضامین مهم قرآن استغفار و توبه است.
فایده استغفار این است که حتی اگر مشکلات در زندگی باشد، استغفار زندگی را بیدغدغه و آرام میکند. این، مهمترین نتیجۀ توبه و استغفار و رجوع به سوی خداست.
مولوی زینلی با مطرح نمودن این سوال که چطور توبه کنیم و توبه دارای چه ویژگیهایی است گفت:
مهمترین شرط توبه، امیدوار بودن به بخشش خداست. خداوند میفرماید: «قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّـهِ إِنَّ اللَّـهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا» پیام ویژهام را به بندگانم برسان که ای بندگان من، البته نه آن بندگان مخلص و عابد، بلکه بندگانی که بار گناه کمرشان را شکسته، از رحمت خدا نا امید نباشید چون خداوند همۀ گناهان را هرچه بزرگ باشد میبخشد. چون صفت او بخشندگی و کار او آمرزش است.
لذا نباید نا امید شد. نا امیدی از رحمت خدا کفر است. «إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِن رَّوْحِ اللَّـهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ» از رحمت خدا جز کافران ناامید نمیگردند.
ویژگی دوم توبه کار این است که برای توبه فردا و پس فردا نمیکند. فورا توبه میکند. چه معلوم که فردا زنده باشیم یا نه.
توبه کسانی پذیرفته می شود که متصل بعد از گناه توبه کردند. « إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللَّـهِ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ يَتُوبُونَ مِن قَرِيبٍ فَأُولَـٰئِكَ يَتُوبُ اللَّـهُ عَلَيْهِمْ » خداوند توبهی کسانی را میپذیرد که از روی نادانی مرتکب گناه میشوند، سپس فوراً توبه میکنند، خداوند توبه و برگشت آنان را میپذیرد.
شرط بعدی در پذیرش توبه این است که فرد گناه را آشکارا انجام ندهد. هر انسانی گناه میکند و توبۀ کسانی پذیرفته است که گناه را در خلوت انجام میدهند و آن را جار نمیزند.
ابن قیم رحمه الله می گوید: بدبختترین انسان کسی است که گناهانش را پیش مردم تعریف میکند. وقتی خدا گناه انسان را میپوشاند، چرا خودش فاش کند!
شرط دیگر این است که ماحول و فضای گناه را ترک کند و زمینۀ گناه را فراهم نکند. با نیکان بنشیند و از مجالستِ بدان دست بکشد.
توبه کننده باید اعتراف به گناه بکند و گناه خود را به گردن دیگران نیندازد.