این حقیقت تلخی است که منازعات بزرگ و خونین جهان امروز ریشه در اختلافات رهبران دینی دارد. آموزه‌های تبلیغی ادیان که باید اسباب آرامش انسان باشد امروز با نادانی رهبران دینی و همدستی رهبران فاسد سیاسی سرنوشتی برای جهان ما رقم زده‌اند که بیم و تشویش کمترین میوه آن است.

در ایجاد این ماتمکده پرآشوب همه رهبران ادیان ابراهیمی و فرق و مذاهب آن شریک و سهیمند و فرق چندانی میان مسلمانان با یهودیان و مسیحیان نیست. گویی بنیادهای معاصر ثروت هم سود و حیات خود را در این مخاصمات می‌جوید و در پسِ پشت حقانیت‌طلبی‌های دینی، سنگر گرفته است.

چندی پیش اتفاقی نادر و عجیب افتاد که در ایران کمتر بازتاب تفصیلی یافت و آن دیدار استثنایی دو رهبر بزرگ کلیسای کاتولیک و ارتدکس پس از هزارسال در کوبا بود. جزییات این دیدار دوساعته محرمانه با توافقی شش برگی را در اخبار می‌توان جست ولی من نکاتی از لابلای سطور برجسته می‌کنم که برای ما مسلمانان اسباب عبرت است:

1- کلیسای ارتدوکس با حوزه جغرافیایی بسیار محدودتری از کلیسای رم، در حوزه نفوذ و دیپلماسی مسیحیت شرقی و امروزه روسیه بشمار می‌رود. بنابراین از اراده کرملین و نقش دیپلماسی آن در این دیدار مهم نباید غفلت کرد.

2-  این دیدار پس از یک تلاش فشرده و دست‌کم دوساله دیپلماتیک میان رهبران دینی و سیاسی این دو شاخه بزرگ از مسیحیت رخ داده و پس از هزارسال اختلاف تاریخی / الهیاتی، اتفاقی سهل نبود.

3-  یکی از زمینه‌های اصلی این دیدار، وضع مسیحیان خاورمیانه و کشورهای اسلامی بود. مهاجرت، آوارگی و نیز خسارت‌های جانی و مالی مسیحیان در کشورهای اسلامی، رهبران مسیحی را ناگزیر بهم نزدیک کرده است.

4-   دو رهبر با وجود اختلافات مهم و تاریخی پیش شرطی برای این دیدار نگذاشتند. گشودگی هردو در این زمینه و توصیف آنها از یکدیگر بسیار جالب و حیاتی بود.

5- انتخاب کوبا با توجه به پیشینه کمونیستی، اصلاحات آرام کنونی، آوردگاه شرق و غرب و نیز محل چشم‌داشت آتی کلیسای غرب و شرق بسیار معنی‌دار بود (رهبر کلیسای ارتدکس برجایی تاکید داشت که کمتر سکولار باشد !)

6- دستگاه دیپلماسی واتیکان خود فصل مشبعی برای مطالعه و آموختن است و تجربیات این دیدار، اسرار محفوظ و انضباط پروتکلی مربوط به آن به‌گمان من ارزش یک کنفرانس آموزشی را بخصوص برای رهبران مذاهب دارد.
7-  بحث وحدت میان مذاهب (که میان شیعه و سنی هم از دیرباز محل بحث بوده و گاه گشایش‌هایی استثنایی هم داشته) ازجمله تابوهای کلیسا بشمار‌ می‌رود و از جمله مقاصد این دیدار بوده، هرچند هنوز هدفی دور از دسترس است.

8-  مسئله “حقانیت” و “مشروعیت” میان هردوسوی کلیسا امری مهم و چالشی است. این نزدیکی در حالی صورت می‌گیرد که هیچ یک از رهبران دو کلیسای غرب و شرق دیگری را نماینده اصیل ارزشهای مسیحی نمی‌دانند !

9-  چنین رویدادهایی بیش از آنکه آموزه‌بردار باشد محتاج اراده و شهامت است. همیشه موانعی چون رهبران دینی رقیب، قابلیت رفرم و اصلاح، ساختارهای تاریخی، اتهام بدعت و انحراف و واقعیت‌های دشوار روز، می‌تواند مانع نزدیکی شده و فاصله‌ها را بیشتر کند
.
10-  تعداد مریدان و مومنان و دغدغه کاهش و افزایش آنها همیشه وسوسه و مایه جاه‌طلبی رهبران دینی بوده و جغرافیای نفوذ یک عامل مهم در طراحی استراتژی‌های تبلیغی رهبران مذهبی است، مسئله‌ای بسیار مهم که پایه و مایه دکترینال هم دارد (رک به انجیل متی). در این دیدار از مورد “اوکراین” باید یاد کرد.

11- گشایش‌های تاریخی به همان اندازه که مدیون شرایط زمانی‌ست مرهون ویژگیهای شخصی رهبران هم هست. گاهی مرگ و حذف یک رهبر می‌تواند به شکوفایی یک ملت، بالندگی یک مذهب و آرامش بیشتر جهان منجر شود. بنابراین استقلال رصدخانه‌های ناظر به کارنامه رهبران یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های مدیریت جهان امروز است.

12-  مورد آخر نزاع تازه مسیحی/یهودی است که در حال جوانه زدن است. این مسئله هرچند بدلایل اقتصادی/سیاسی آسانتر از منازعات جهان اسلام قابل مهار است ولی یک نگرانی روبه رشد برای همه جهان است و لابد در تقویم ارباب تمدن یهود/مسیحی، دیدار تاریخی دیگری را رقم خواهد زد.

حرف آخر
ما کجاییم ؟ ما مسلمانانی که اختلاف تاریخی و الهیاتی بیش از دو شاخه بزرگ مسیحیت نداریم و امروز چنین بکار مقدسِ پاره‌کردن همدیگریم، دقیقا کجاییم ؟ رهبران مسلمانان کجای این معرکه قرار دارند ؟ خاصیت‌ آنها غیر از نطق‌های مندرس و پروار کردن مریدان و مقلدان چیست؟ ابزار موثر آنها برای تقریب و همدلی کدام است؟ گشودگی و مدارای آنها چقدر است؟ نقش آنها در اختلاف‌افکنی، دشمن تراشی، فتنه پردازی و ایجاد نفاق میان فرزندان یک ملت از سویی و ملت‌های مسلمان از سوی دیگر چگونه است؟ …. هشیار باید بود، خطر دوگانه تاریخی ”حق و باطل“ همچنان در کمین همه ماست!
پرسش‌هایی که زمانه تامل مردم و زمانه تنبه  زعمای مسلمین است.

به قلم: رضا بهشتی معز
منبع : دین آنلاین