نحمده و نصلي علي رسوله الكريم اما بعد :عيد سعيد قربان (دهم ذي‌الحجه) دومين عيد مسلمانان جهان است و مسلمين آن را به طرز باشكوهي جشن مي‌گيرند و آنچه به اين عيد اهميت ويژه‌اي داده است انجام يكي از واجبات مهم است كه همواره يادآور اقدام بزرگي است كه پيامبر عظيم‌الشأن الهي، حضرت ابراهيم خليل، […]
نحمده و نصلي علي رسوله الكريم اما بعد :
عيد سعيد قربان (دهم ذي‌الحجه) دومين عيد مسلمانان جهان است و مسلمين آن را به طرز باشكوهي جشن مي‌گيرند و آنچه به اين عيد اهميت ويژه‌اي داده است انجام يكي از واجبات مهم است كه همواره يادآور اقدام بزرگي است كه پيامبر عظيم‌الشأن الهي، حضرت ابراهيم خليل، به آن مبادرت ورزيد ، لذا مسلمانان سرتاسر جهان در يك اقدام هماهنگ بعد از اقامه‌ي نماز عيد ، به ذبح قرباني مي‌پردازند و از آنجا كه انجام درست اين عبادت منوط به آگاهي دقيق از مسائل مربوط به آن بوده است بر آن شدیم تا با جمع آوری مسائل مربوط به این عبادت مهم خوانندگان عزیز را در راستای هرچه بهتر انجام دادن این مهم یاری نماییم.
قرباني
قرباني در لغت: به چيزي اطلاق مي‌شود كه سبب تقرب به كسي شود. و در اصطلاح شرع: به حيواني گفته مي‌شود كه وسيله‌ي تقرب الهي گردد.[معارف‌القرآن ج 3 ص112 ]
قرباني پيشينه‌اي تاريخي دارد بگونه‌اي كه هيچ آيين آسماني خالي از قرباني نبوده است . پروردگار مي‌فرمايد : «و لكل أمّة جعلنا منسكاً ليذكرو اسم‌الله علي مارزقهم من بهيمة الانعام » . [سوره حج آيه‌ي 34]
(قرباني تنها منحصر به شما مسلمانان نبوده بلكه ) ما براي هر ملتي ( كه پيش از شما به خدا ايمان داشته‌اند ) قرباني را ( كه سمبل آمادگي انسان براي فدا شدن در راه خداست ) مقرر كرده‌ايم تا به نام خدا چارپاياني را ذبح كنند كه خدا بديشان عطا نموده است ) .
خلاصه اين كه از آغاز آفرينش انسان، قرباني وجود داشته است . قرآن داستان فرزندان آدم (ع) را نقل كرده است كه آنان نيز به پيشگاه خداوند قرباني عرضه نمودند .
و باز هم در قرآن داستان حضرت ابراهيم خليل (ع) گواه ديگر اين مدعا است ،آنجا كه پروردگار مي‌فرمايد: « فلما بلغ معه‌السعي قال يا بني إني أري في‌المنام أني أذبحك فانظر ماذاتري قال يا أبت افعل ما تؤمر ستجدني إن شاء الله من الصابرين . فلما أسلما و تله للجبين». [سوره صافات آيه‌هاي 102 و 103]
«وقتي كه (او متولد شد و بزرگ گرديد و) به سني رسيد كه بتواند با او به تلاش ( در پي معاش ايستد ) ، ابراهيم (ع) گفت : فرزندم ! من در خواب چنان مي‌بينم كه بايد ترا سر ببرم (و قربانيت كنم) . بنگر نظرت چيست ؟ گفت : أي پدرم! كاري كه به تو دستور داده مي‌شود بكن . به خواست خدا مرا شكيبا خواهي يافت . هنگامي كه (پدر و پسر ) هر دو ، تسليم (فرمان خدا) شدند و پدر ، فرزند خود را بر جانب پيشاني افكند …» .
قرباني در ميان يهوديان و مسيحيان و حتي در ميان بت‌پرستان مكه (كه مدعي پيروي از ابراهيم بت‌شكن بودند! ) نيز رواج داشت .
قرباني مردم يونان در بدو امر گياهان بود ، به اين صورت‌كه برگها و دانه‌هاي آنها را مي‌سوزاندند، بعدها چيزهاي خوشبو جاي آنرا گرفت و بالاخره پس از آنكه گوشت را چشيدند و در مجالس خود از آن استفاده كردند ، معتقد شدند كه قرباني حيوانات از گياهان بهتر است و از آن پس قرباني حيوانات را آغاز نمودند . [تكمله‌ي فتح الملهم]
مشركين مكه بر اين باور بودند كه قرباني آنان سبب تقويت خدايانشان مي‌گردد! ولي خداوند در كتاب حيات‌بخش خود، بر اين خرافات خط بطلان كشيد و مسلمانان را از اين گمراهي‌ها حفاظت نمود ، آنجا كه فرمود : «لن ينال الله لحومها و لادماءها و لكن يناله التقوي منكم كذلك سخرها لكم لتكبروالله علي ما هداكم و بشر المحسنين» . [سوره‌ي حج آيه‌ي 37]
«گوشتها و خونهاي قرباني(كه مظاهر و صور ظاهري هستند ، به هيچوجه مورد توجه خدا نبوده و ) هرگز به خدا نمي‌رسد ( و موجب رضاي او نمي‌گردد) بلكه پرهيزگاري (و ورع و اخلاص) شما بدو مي‌رسد ( و رضا و خوشنوديش را كسب مي‌كند ) . اين‌گونه (كه مي‌بينيد) خداوند حيوانات را مسخر شما كرده است تا خدا را به خاطر اينكه هدايتتان نموده است ( و بسوي انجام اعمال نيكو رهنمودتان كرده است ) بزرگ داريد و (سپاسگزار الطاف او باشيد . اي پيغمبر !) نيكوكاران را ( به پاداش عظيم و لطف عميم خدا ) مژده بده» .
قرباني در اسلام عبادتي است براي تقرب به خداوند و آزمايشي است براي سنجش ميزان فرمانبري بنده در برابر اوامر او، دستوراتي كه مي‌تواند موافق خواهش نفس باشد يا نباشد.
لذا اين كه عده‌اي سطحي نگر مي‌گويند قرباني بي‌فايده است چون از نظر اقتصادي و اجتماعي مضر است و نوعي هدر دادن مال بشمار مي‌رود ، خطايي فاحش است و با توجه به حقيقت قرباني ، پوچي اين سخن آشكار مي‌گردد زيرا قرباني يك امتحان است اعم از اينكه موافق رأي و عقل بشري باشد يا نباشد ، در آن منافع اقتصادي و مادي باشد يا نباشد .
بزرگترين قرباني به بارگاه الهي در طول تاريخ ، قرباني حضرت ابراهيم (ع) بود كه فرزند خود را تقديم كرد در حالي كه به ظاهر مصلحتي در كار نبود و ظلمي به نظر مي‌رسيد از جانب پدري بر فرزند معصوم و بي‌گناهش .
حضرت ابراهيم (ع) براي امتثال از اين امر آماده شد و فرزندش اسماعيل نيز بر پدر خويش اعتراضي نكرد بلكه گفت اي پدرم ! حكم خدا را اجرا كن و إن شاء الله مرا از صابران خواهي يافت .
اين بود تسليمي كامل كه پدر و فرزند ، هر دو ، براي اجراي فرمان الهي آماده شدند ، البته ذبح فرزند متحقق نشد اما امتحاني بود كه آنان از آن سرافراز بيرون آمدند . [اقتباس از تكمله‌ي فتح الملهم]
علاوه بر آنچه گذشت ، با توصيه و تأكيدي كه از جانب پيامبر اسلام (ص) بر تصدق گوشت قرباني شده ، اين امر باعث شده است كه مستمندان و مستحقان نيز از اين نعمت خداوندي برخوردار گردند و در روز عيد قربان كه روز ضيافت الله ناميده مي‌شود ، مورد پذيرايي و مهماني قرار گيرند .
دكتر «وهبة الزحيلي» دانشمند معاصر در كتاب گران‌سنگ خود « الفقه الاسلامي و أدلته » مي‌نويسد : « وقد شرعت في‌السنة الثانية من الهجرة كالزكوة و صلوة العيدين و ثبتت مشروعيتها بالكتاب و السنة و الاجماع» [الفقه‌الاسلامي و ادلته بخش چهارم ص2703]
( قرباني همچون زكات و نماز عيدين در سال دوم هجري مشروع گرديد و مشروعيت آن از قرآن و احاديث و اجماع مجتهدين ثابت شده است ) .
احناف مي‌گويند قرباني بر شخص صاحب نصاب هر ساله واجب است :
«قال ابوحنيفه و أصحابه انها واجبة مرة في كل عام علي المقيمين من اهل الامصار . و دليل الحنفيه علي الوجوب هو قوله عليه السلام من وجد سعة لأن يضحي فلم يضح فلايقربن مصلانا . قالوا و مثل هذا الوعيد لايلحق بترك غير الواجب» .[مصدر سابق]
«امام ابوحنيفه و ياران ايشان ( امام محمد و امام ابويوسف ) فرموده‌اند : قرباني بر ساكنين هر شهر و ديار ، هر سال يك بار واجب است . و دليل وجوب احناف برگرفته از اين ارشاد پيامبر اكرم (ص) است كه فرمودند : هر كسي توانايي قرباني را داشته باشد و قرباني نكند در عيدگاه ما حاضر نشود . احناف مي‌گويند : اين‌گونه وعيد بر ترك امر غير واجب نمي‌آيد» .
قرباني در كلام وحي
1. پروردگار متعال درآيه‌ي دوم سوره‌ي كوثر چنين فرموده است : «فصل لربك وانحر» ( براي پروردگارت نماز بخوان و قرباني كن ) .
2. «و البدن جعلناها لكم من شعائرالله لكم فيها خير» . [آيه‌ي 36 سوره‌ي حج]«ما(ذبح) شتران (چاق و فربه و ديگر چارپايان) را (در حج) براي شما از جمله‌ي مراسم و مناسك (دين و نشانه‌هاي آيين ) الهي قرار داده‌ايم ، ودر چنين حيواناتي خير (دنيا واجر آخرت ) شماست» .
3. «و فديناه بذبح عظيم» . [آيه‌ي 107 سوره‌ي صافات] «و عوض او داديم گوسفندي بزرگ جثه آماده براي ذبح» .
قرباني در پرتو احاديث نبوي
1. «ما عمل ابن آدم يوم النحر عملاً أحب الي الله من اهراق الدم و إنها لتأتي يوم القيامة بقرونها و أظلافها و اشعارها و إن الدم ليقع من الله عزّ وجل بمكانٍ قبل أن يقع علي الارض فطيبوا بها نفساً» . [رواه الحاكم و ابن ماجه و الترمذي و قال هذا حديث حسن غريب ./نيل الاوطار 5/108 به نقل از الفقه الاسلامي و ادلته ج 4 ص 2703]
رسول‌الله (ص) فرمودند : ( فرزند آدم در روز عيد قربان هيچ عملي انجام نمي‌دهد كه نزد خداوند از ريختن خون قرباني محبوب‌تر باشد و همانا قرباني در روز قيامت همراه با شاخها و سمها و موهايش (در صحراي محشر ) حاضر مي‌شود و خون قرباني قبل از آنكه بر زمين بريزد به بارگاه الهي شرف قبوليت مي‌يابد . پس با طيب خاطر قرباني كنيد ) .
2. حديث انس (رض) : «قال ضحي رسول الله (ص) بكبشين أملحين أقرنين فرأيته واضعاً قدميه علي صفاحها و يسمّي و يكبّر فذبحهما بيده» . [متفق عليه] حضرت انس مي‌فرمايد : « رسول الله (ص) دو رأس ، قوچ سياه و سفيد و شاخ‌دار را قرباني كردند و ديدم پيامبر (ص) را در حالي كه پاهاي مبارك خويش را بر پهلوهاي آنها گذاشته بودند و بسم‌الله والله‌اكبر مي‌گفتند و با دستشان آنها را ذبح نمودند » .
فضايل قرباني
در روايتي آمده است كه پيامبر اكرم (ص) فرمودند : « فرزند آدم در روز عيد قربان هيچ عملي نمي‌كند كه نزد خداوند از ريختن خون قرباني بهتر باشد».
در حديثي ديگر آمده است : « در ازاي هر تار موي قرباني ثوابي داده مي‌شود » .
با توجه به روايات مذكور اهميت قرباني از ديدگاه اسلام مشخص مي‌گردد. علاوه بر آن پيامبر اسلام (ص) عملاً نيز دو قرباني ذبح مي‌كردند ؛ يكي براي خود و يكي براي امت .
شرايط وجوب قرباني
1.مسلمان باشد 2. مكلف باشد 3. مقيم باشد (بنابراين بر مسافر، قرباني واجب نيست ) 4. مالك نصاب بودن يا به اندازه‌ي نصاب از اموال ، ( اضافه بر نياز و حاجت اصلي مثل مسكن و ديگر لوازم ضروري زندگي) داشته باشد .
حد نصاب :
20 مثقال طلا يا معادل آن از اموال ديگر مي‌باشد كه 20 مثقال شرعي طلا ، برابر با 479/87 گرم مي‌باشد .[محمودالفتاوي ج2 ص114]
لازم به ذكر است كه در قرباني ، گذشت يك سال كامل بر نصاب ـ آنچنان كه در مورد زكات لازم است ـ شرط نيست . [آپ كا مسائل ج4 ص147]
اما اگر شخصي ، مالك نصاب نباشد و قرباني كند ثواب بسيار بزرگي را كسب خواهد كرد .
مسئله: اگر كسي زمين زراعي يا غير زراعي داشته باشد ، در صورتي‌كه در آمد و قيمت آن ، يا يكي از آن دو به حد نصاب ( زكات ) برسد [و اين نصاب ] اگر از مقدار معاش (حاجات اصلي چون مسكن و ديگر لوازم ضروري زندگي ] زائد باشد قرباني بر وي واجب مي‌گردد. ( احسن الفتاوي ج7 ص506)
آداب و نحوه‌ي ذبح قرباني
در وقت ذبح قرباني بايد پيشاني آنرا به طرف قبله نموده اين دعا را بخواند :« إني وجهت وجهي للذي فطر السموات و الارض حنيفاً و ما أنا من المشركين إن صلوتي و نسكي و محياي و مماتي لله رب العالمين لاشريك له و بذلك أمرت و أنا من المسلمين اللهم منك و لك» بعد از آن بسم الله و الله اكبر گفته ، ذبح نمايد .
و نيز بعد از ذبح كردن اين دعا را بخواند : « اللهم تقبله مني كما تقبلت من حبيبك محمد (ص) و خليلك ابراهيم (ع)». [زيور بهشت بخش سوم ص78 به حواله مشكوة ص 128 ]
مسئله: بهتر است صاحب قرباني ، قرباني‌اش را به دست خود ذبح نمايد و اگر نتوانست ، جهت ذبح به ديگري امر نموده و خودش همانجا حضور داشته باشد و اگر زني كه صاحب قرباني است به علت رعايت حجاب نتوانست آنجا حاضر شود ، ايرادي ندارد . [زيور بهشت به حواله‌ي فتاواي هنديه ج2 ص201 ]
مسئله: هنگام قرباني نيت با زبان واجب نيست ، فقط نيت قلبي كافي است . [زيور بهشت به حواله ردالمحتار ج5 ص304]
زمان قرباني
مسئله: از روز عيد (دهم ذي الحجه) تا شامگاه روز سوم عيد (دوازدهم ذي‌الحجه) مي‌باشد ، البته قرباني كردن در روز اول بهتر است از روز دوم و نيز روز دوم فضيلت بيشتري دارد از روزسوم . ذبح قرباني در شبهاي يازدهم و دوازدهم ذي‌الحجه نيز با كراهت جايز است . [فتاواي هنديه ج5 ص 295]
مسئله: اگر در وقت ذبح ، خواندن بسم‌الله را فراموش كرد مذبوحه‌اش حلال است ، البته اگر پيش از قطع شدن رگها به يادش آمد خواندن بسم‌الله ضروري است اما اگر بعداً يادش آمد لزومي ندارد . [احسن الفتاوي ج7 ص403]
مسئله: پيش از اداي نماز عيد در مكان‌هايي كه نماز عيد برگزار مي‌شود ذبح قرباني جايز نيست . اما در روستاهايي كه نماز عيد برگزار نمي‌شود ذبح قرباني بعد از طلوع صبح صادق جائز است . [زيور بهشت به حواله‌ي شرح بدايه ج 4 ص 443]
مسئله: اگر در روز اول عيد ، بنا بر عذري يا بدون عذر نماز عيد خوانده نشد پس از زوال ، ذبح قرباني جائز است . [خلاصة الفتاوي ج4 ص312]
مسئله: در ايام قرباني ، شخص مالك نصاب اگر موفق به قرباني نشد بهاي آنرا بعداً صدقه نمايد و اگر از قبل ، حيواني را براي اين كار معين كرده بود عيناً همان را تصدق كند .
مسئله: اگر شخصي قرباني خود را به روستايي بفرستد كه نماز عيد در آن جائز نيست و آنجا قبل از نماز عيد ذبح شود درست است ، گر چه خودش در شهر باشد . در ضمن ، صاحب قرباني مي‌تواند مذبوحه‌اش را طلب نموده ، استفاده نمايد .[زيور بهشت به حواله‌ي شرح بدايه ج4 ص444]
مسئله: اگر مسافر قبل از غروب روز سوم عيد (دوازدهم ذي‌الحجه ) به خانه رسيد يا در جايي نيت اقامت (پانزده روز يا بيشتر) كرد بر وي قرباني واجب مي‌گردد .
مسئله: اگر فقير قبل از پايان وقت قرباني ، صاحب نصاب شد قرباني بر وي واجب مي‌شود . [فتاواي هنديه ج5ص292]
مسئله: اگر شخصي بعد از اداي نماز عيد و قبل از ايراد خطبه ، قرباني كرد جائز است . [خلاصة الفتاوي ج4ص311]
بيان حيواناتي كه قرباني آنها جائز است
1. گوسفند 2. گاو و گاوميش 3. شتر
توضيح :
*گوسفند (بز يا ميش) بايد يك سال كامل ، داشته باشد اما اگر بره‌ي شش ماهه از نظر جثه برابر گوسفند يك ساله باشد جائز است .
*گاو و گاوميش زير دو سال جائز نيست .
*شتر زير پنج سال جائز نيست .
چه عيوبي مانع جواز قربانی حيوان مي‌گردد و چه عيوبي مانع جواز قرباني نيست ؟
مسئله: اگر حيوان كاملاً كور باشد و يا يک سوم يا بيشتر از بک سوم بينايي‌اش را از دست داده باشد قرباني آن جايز نيست . اگر بينابی آن كمتر از بک سوم از بين رفته باشد جايز است.
مسئله: اگر بک سوم گوش يا دم يا بيشتر از آن از بين رفته باشد قرباني آن جايز نيست. اما اگر كمتر از یک سوم از بين رفته باشد جايز است. [زيور بهشت بخش 3 ص 85]
مسئله: حيوان لاغر كه مغز استخوان آن آب شده باشد جايز نيست.اگر به اين حد نرسيده جايز است. ولي قرباني كردن فربه و چاق بهتر است. [خلاصة المسايل ج 1 ص 148]
مسئله: حيواني كه نجاست مي‌خورد قرباني آن جايز نيست مگر اين كه قبلا گوشتش پاک گردد و روش پاک كردنش اين است كه شتر 40 روز گاو 20 روز و گوسفند 10 روز در خانه نگهداری و از نجاست خواری حفظ گردد. [ردالمحتار ج5 ص 228 ]
مسئله: گوسفندی كه گوشش را طولاً شق كرده‌اند يا عرضاً ، قسمتي از سرگوش را بريده‌اند يا به خاطر علامت‌گذاري مقداری از بيخ گوش را بريده‌اند ( بقول مالداران دروش كرده اند) جايز است . [خلاصة الفتاوی ج4 ص 330]
مسئله: در گوسفند اگر یک سر پستان ضايع شده باشد قرباني آن جايز نيست و در شتر و گاو جايز است. البته اگر در شتر و گاو دو سر پستان قطع شده باشد جايز نيست.[احسن الفتاوی ج7 ص 487]
مسئله: اگر در وقت ذبح عقده ( استخوان گردی كه در حلقوم قرار دارد) به طرف لاشه رفت ، به علت قطع شدن رگهای سه گانه ذبيحه حلال است . [احسن الفتاوی ج7 ص 419 به اختصار]
مسئله: قرباني كردن حيوان خنثي ( نر و ماده) جايز نيست. [احسن الفتاوی ج7 ص501 به حواله ردالمحتار ج5 ص 202]
مسئله: قرباني گوسفند احول ( كج چشم ) و گوسفندی كه پشمش چيده شده باشد جايز است. [فتاوای هنديه ج5 ص 298 ]
مسئله: قرباني حيواني كه به علت بالا رفتن سنش نمي زايد جايز است. [خلاصة الفتاوی ج4 ص 321 ]
مسئله: قرباني حيواني كه داغ زده شده است جايز است. [منبع سابق]
مسئله: قرباني حيواني كه بدون هيچ علتي شير نمي دهد جايز است . [منبع سابق]
مسئله: قرباني حيوان كه بچه دارد همچنين حيواني كه دنبه اش كوچک است جايز است. [منبع سابق]
مسئله: اگر دو نفر هر یک قرباني دیگری را اشتباهاً ذبح كرد قرباني هردو درست است و بعد از ذبح هر یک حيوان را پوست كرده به رفيقش برگرداند اگر به اين كار راضي نشدند هر یک قيمت قرباني دیگری را پرداخت كند. و در صورتي كه ايام قرباني تمام شده بود اين مبلغ را هر یک خيرات كند. [خلاصة الفتاوی ج4 ص 316 ]
مسئله: قرباني حيواني كه ديوانه است و ديوانگیش آنرا از چريدن باز نمي دارد جايز است و در صورتي كه آن را از چريدن باز دارد جايز نست. [ردالمحتار ج5 ص 227 ]
مسئله: قرباني گوسفندی كه زبان ندارد جايز است اما گاوی كه زبان ندارد قربانيش جايز نيست. [خلاصة الفتاوی ج4 ص 320 ]
مسئله: قرباني حيواني كه نصف يا بيشتر دندانهايش افتاده باشد جايز نمي باشد.
مسئله: قرباني حيوان لنگی كه بر روی سه پا راه مي رود و چهارمي را بر زمين نمي گذارد جايز نيست و اگر چهارمي را بر زمين گذاشته و در راه رفتن از آن كمك مي‌گيرد جايز است. [خلاصة الفتاوی ج 4 ص 320]
مسئله: قرباني گوسفند كري كه خلقتاً گوش ندارد درست نيست و اگر گوشهای كوچکی دارد يعني «كُر» است جايز است.
مسئله: قرباني حيواني كه شاخش از بيخ قطع شده است جايز نيست.و اگر از ابتدا شاخ نداشته است يا شاخش شكسته است اما از بيخ قطع نشده است جايز است . [مصدر سابق]
مسئله: قرباني حيوان اخته و گر ( گَرگ) جايز است و در صورتي كه گری در لاغركردنش موثر باشد درست نيست. [مصدر سابق]
مسئله: اگر حيوان قرباني هنگام خريدن ( تعيين نمودن برای قرباني ) سالم بود سپس معيوب شد به عيبي كه مانع قرباني است اگرصاحبش كسي است كه قرباني بر وی واجب است بايد در عوض آن حيواني دیگر خريده قرباني نمايد و اگر شخصي باشد كه قرباني بر او واجب نبوده است همان را قرباني كند. [مصدر سابق ص 321 ]
مسئله: قرباني حيواني كه آله تناسليش قطع شده است همچنين حيوانيكه سرفه مي كند جايز است. [مصدر سابق ص 320 ]
بر چه افرادي قرباني واجب است و بر چه كساني واجب نيست
مسئله: كسي كه صاحب نصاب است قرباني فقط بر خودش واجب است و از طرف اولاد بر او واجب نيست حتي اگر فرزندان نابالغش نيز مالك نصاب باشند قرباني بر آنها نيست و اگر پدر خواست از طرف آنان قرباني كند بايد از مال خود اين كار را انجام دهد و آن نفل مي باشد.
مسئله: اگر شخص فقيری كه قرباني بروی واجب نيست گوسفندی را برای قرباني خريد و پس از آن گوسفندش را دزديدند (يا گم شد) گوسفند ديگری بر ذمه اش واجب نمي گردد. [خلاصة الفتاوی ج4 ص319 ]
مسئله: اگر شخصي كه قرباني بر او واجب نيست به نيت قرباني حيواني را خريد قرباني بر او واجب مي گردد و اگر آن حيوان گم شد و دیگری را به جايش خريد و روز قرباني حيوان گم شده پيدا شد هر دو را قرباني كند. و اگر بعد از روزهای قرباني پيدا شد صدقه كردن قيمتش واجب است. [فتاوای هنديه ج5 ص 295 ]
حكم شركت در قرباني ،گوشت و پوست و قرباني به جای غير و…
مسئله: قرباني گوسفند فقط از یک نفر كفايت مي كند اما در گاو و گاوميش و شتر تا هفت نفر مي توانند شریک شوند به شرطي كه سهم هر فرد از یک هفتم كمتر نباشد .
مسئله: اگر چند نفر در یک گاو يا شتر شریک شوند گوشت آن را بين خود از طريق وزن تقسيم نمايند نه به صورت تخمين ، و تمامي شركا بايد نيتشان رضای الهي باشد و اگر یکی از آنان هم نيتش درست نبود و فقط قصد خوردن گوشت را داشت ، قرباني همه باطل است. [الفقه الاسلامي و ادلته ج4 ص 2713 ]
مسئله: از گوشت قرباني خودش هم مي تواند بخورد و به اقربا و همسايگان و فقرا نيز بدهد . بهتر آن است كه یک سوم را برای خود نگه دارد و بقيه را صدقه نمايد.
مسئله: پوست قرباني را خيرات كند يا آن را فروخته ، عيناً همان مبلغ بدست آمده را صدقه نمايد نه مثل يا معادل آن پول را .
مسئله: صرف قيمت پوست قرباني در ساخت و ساز مساجد ومراكز خيريه جايز نيست.
مسئله: پرداخت اجرت قصاب از گوشت يا پوست قرباني جايز نيست بايد اجرت را از جيب خود پرداخت نمايد.
مسئله: اگر از طرف فرد غايبي بدون اجازه‌اش قرباني شود واجب از گردنش ادا نمي گردد. [زيور بهشت بخش سوم ص 89]
مسئله: در صورتي كه شخصي را بدون اطلاع خودش در حيوان قرباني شریک كنند قرباني هيچ یک از شركا جايز نيست. [فتاوای هنديه ج6 ص 202]
مسئله: اگر با رضا و رغبت خود و جهت ايصال ثواب برای كسي كه فوت شده است قرباني كرد جايز است و ثواب به مرده مي رسد.
مسئله: اگر شخصي در حيات خود وصيت نموده بود كه از یک سوم مالش براي وي قرباني كنند اين وصيت لازم الاجرا است و بايد تمام گوشت آن قرباني به فقرا داده شود.
و در آخر
« ليس العيد لمن لبس الجديد انماالعيد لمن تاب و لايعود »
عيد حقيقي براي كسي نيست كه لباس جديد بپوشد بلكه در واقع عيد از آن كسي است كه توبه كند و ديگر به سوي گناهان باز نگردد .
