خيرآباد روستايي نام آشنا، براي مردم خطهي جنوب خراسان و بالاخص مردم ديار تايباد ميباشد.اين روستا در سمت شمالغرب شهرستان تايباد و شمال شرق شهر مشهدريزه قرار گرفته است، گرچه از نظر مسافت، فاصلهي چنداني با تايباد ندارد، اما از نظر تقسيمات كشوري و اقليمي از توابع شهر مشهدريزه به حساب می آید و در […]
خيرآباد روستايي نام آشنا، براي مردم خطهي جنوب خراسان و بالاخص مردم ديار تايباد ميباشد.
اين روستا در سمت شمالغرب شهرستان تايباد و شمال شرق شهر مشهدريزه قرار گرفته است، گرچه از نظر مسافت، فاصلهي چنداني با تايباد ندارد، اما از نظر تقسيمات كشوري و اقليمي از توابع شهر مشهدريزه به حساب می آید و در مورد شهر مشهدريزه همين قدر ميتوان گفت كه اين شهر، مركز ميان ولايت بوده كه از اتصال دو روستاي مشهدريزه و ريزه در سال 1385به شهر تبديل شد. خيرآباد به دليل نوپا بودن و نداشتن قدمت زمانی، فاقد هرگونه ابنيهي تاريخي ميباشد. اما جاذبه های دینی، فرهنگی و اقتصادی از قبیل حوزه علمیه انوارالعلوم « واحد خواهران و برادران » و مسجد جامع زیبا و دیدنی این روستا برای علاقه مندان جلب توجه می کند.
دلیل نامگذاری خيرآباد
هماره شرايط و عوامل موثر در محیط، در نامگذاري و اشتهار آن به يك اسم خاص نقش حائز اهميتي دارد. اين روستا نيز از اين قاعده مستثني نبوده و به سبب وجود افراد خيّر و انسانهاي ديندار در این روستا كه با هزينههاي مالي و فكري خود در راستاي ترقی و اعتلای دینی و معیشتی مردم و کمک به فقرا و مستمندان گام برداشته اند بدين اسم نامگذاري شده است.
علاوه براين تمام ساختمانهاي دولتي از قبيل مخابرات، خانه بهداشت و مدارس ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان اعم از پسرانه و دخترانه به وسيلهي كمكهاي مالي مردم بالاخص خاندان رجبعليزاده ساخته و وقف عام گرديده است.
تعدد اقوام
روستای خیرآباد يكي از معدود روستاهای مهاجرپذير این منطقه است که به علت وجود ظرفیت های گوناگون از جمله زمینه کار برای جوانان، افراد زیادی از روستاهای همجوار و غیره از قبیل: ريزه،پشته، آبقه، پلبند و…در اين روستا سكني گزيدهاند.
علت افزایش جمعیت روستا
روستای خیرآباد در سال 1366 بیش از هفتاد خانوار جمعیت نداشت که از این تعداد خانوار، عده ای در فصل زمستان به روستاهای خود مراجعت نموده باز در فصل بهار دوباره در خیرآباد سکونت می گزیدند.
کم کم با زیاد شدن امکانات در روستا، این مشکل برطرف گردید و اکنون ـ سال 1388 ـ طبق آمار تعداد 726 خانوار را در خود جای داده است.
یکی از علل این افزایش جمعیت، وجود چاه های عمیق کشاورزی در پیرامون این روستا و مدیریت موفق کشاورزان آن بوده که برای مردم، خصوصا جوانان زمینه کار فراهم نموده است.
البته نقش حوزه علمیه را در رشد و ازدیاد جمعیت نمی توان نادیده گرفتَ؛ زیرا نظر به حس دین دوستی و علاقه فراوانی که جامعه ی اهل سنت نسبت به علماء و اهل علم دارند و از طرفی تعداد چشم گیری از علماء و طلاب در حوزه علمیه این روستا مشغول تعلیم و تعلم اند. همه این عوامل دست در دست هم داده تا مردم دین دوست با مراجعه به علماء و طلاب همواره از چشمه های معرفت آنان سیراب شوند.گرچه عواملی دیگر هم برای جذب مردم به این روستا وجود دارد اما این دو عامل از همه مهم تر و ملموس ترند.
حوزه علمیه
حوزهي علميه همزمان با پيروزي انقلاب اسلامي در سال 1357 به مديريت جناب مولانا غلام احمد علي بايي تأسيس گرديد و تمام مخارج مادي آن را مرحوم حاج عبدالغفور رجبعليزاده و برادرشان حاج عبدالحكيم رجيعليزاده تأمين مينمودند. هماكنون نيز علاوه بر كمكهاي مردمي كه بخشی از مخارج حوزه را تأمين ميکند بقيهي مخارج حوزه را خاندان رجبعليزاده پرداخت مينمايند.
در راستاي توسعهي حوزه و رفاه حال طلاب، حوزه به بخش جنوبي روستا در زميني به مساحت5000مترمربع منتقل گردید که اکنون در بخش های مختلف از جمله بخش نظام درسی کتابهای دینی از مقدمات تا دروس سطح و عالی، حفظ و روخوانی قرآن کریم، آموزش زبان عربی، تجوید، ادبیات فارسی، کامپیوتر، و… فعالیت دارد و حدود 300 طلبه پسر مشغول تحصیل هستند.
حوزه علميه انوارالعلوم(واحد برادران) در زميني با مساحت بالغ بر40000 مترمربع قرار دارد، اين مجموعه در چهار فاز ساخته و تكميل ميگردد.
فاز اول با6400 متر مساحت و 1600متر زير بنا، متشكل از مجموعهي كلاسها و خوابگاه طلاب، دفتر مديريت و ناظم و ديگر امكانات رفاهي از قبيل بوفه و مخابرات و سرويسهاي بهداشتي؛ و فضاي سبزي بصورت(+) كه با ميداني زيبا در مركز خود بر جذابيت مكان ميافزايد.
فاز دوم مسجد حوزه است كه به بهرهبرداري رسيده و محل برگزاري نمازهاي پنجگانه طلاب و کلاس های اخلاق هفته ای طلاب می باشد.
و فاز سوم شامل كتابخانه، ، مجموعهي سالن غذاخوري و آشپزخانه، سالن اجتماعات و كلاسهاي نظام درسي جديد ميباشد كه قسمتهايي از آن، من جمله: كتابخانه، آشپزخانه و قسمتي از سالن به بهرهبرداري رسيده و ما بقی روند تکمیلی خود را طی می نمایند.
فاز چهارم ساختمان ویژه حفظ می باشد که در زمینی به مساحت 600 متر مربع در دو طبقه که جمعا 1200 می باشد ساخته شده است و بحمدالله مراحل ساخت و تکمیل آن در آینده ای نزدیک به بهره برداری می رسد.
نظام درسي حوزه
نظام درسي حوزه (واحد برادران)
نظام درسي حوزه (واحد برادران) همان نظام متداول در حوزههاي علميه خراسان و بلوچستان است كه داراي سه مقطع ميباشد:
مقطع مقدمات: مدت زمان آن سه سال است كه علاوه بر فقه و مقداري از قرآن و حديث، بيشتر به مسائل صرف و نحو پرداخته ميشود.
مقطع سطح: مدت آن چهار سال است كه در اين مقطع، علاوه برعلوم جديدي از قبيل بلاغت و معاني و بيان؛ به مسايل فقهي و اصولي به صورت گستردهتري پرداخته ميشود.
مقطع عالي: مدت زمان آن سه سال است و بيشتر به علم حديث و تفسير پرداخته ميشود و سال آخر آن تماماً كتب حديث (صحاح سته) خوانده ميشود.
همچنين با در نظرداشت نيازهاي روز علما و نقش و كاربرد آن در جامعه؛ دو واحد درسي زبان و ادبيات فارسي براي كلاسهاي اول و دوم سطح، دو واحد آموزش زبان انگليسي براي كلاسهاي سوم و چهارم سطح و دو واحد آموزش كامپيوتر براي كلاسهاي اول و دوم عالي در نظام آموزشي واحد برادران گنجانده شده است.
نظام درسي جديد
یکی دیگر از برنامه های آموزشی حوزه راه اندازی بخشی براي افراد ديپلمه و بالاتر يا افراد داراي سيكل با معدل بالا می باشد که بر این اساس يك نظام جديد و فشردهتر پايهريزي شده است و مدت تحصيل در آن هشت سال است كه در شش سال اول علاوه بر قسمتي از كتب نظام قديم، كتب جديد از نويسندگان معاصر نيز در نصاب داخل گرديده است كه هم اكنون تا سال ششم آن تدريس ميشود و بحمدالله توانسته موفقیت های چشمگیری در این زمینه داشته باشد.
تاسيس حوزه خواهران
از آنجا كه زن يكي از اعضاي جامعهي بشري است که نيمي از جامعه را تشكيل ميدهد، نميتوان سهم چشمگير و مهم او را در ترقي و پيشرفت و يا افول و شكست يك ملت ناديده گرفت به همين خاطر ميگويند: اگر زني را به خوبي تربيت كردي جامعهاي را تربيت نمودهاي،
در راستاي تحقق این امر مهم و با اسرار مردم دین دوست منطقه و پیشنهاد مرحوم حاج عبدالغفور رجبعلی زاده با احداث یک واحد ساختمانی مجهز دو طبقه در جنب حوزه برادران، واحد خواهران نیز راه اندازی شد که در مدت زمانی کوتاه با استقبال زیاد مردم مسلمان از نقاط مختلف میهن اسلامی روبرو شد و در نتیجه در سال 1378 بعد از انتقال حوزه علمی برادران از مکان قبلی«وسط روستا» به محل فعلی «جنب روستا» ساختمان قدیمی حوزه برادران به واحد خواهران واگذار شد و اکنون بیش از 300 نفر طلبه خواهر از سراسر مملکت اسلامی ایران در این بخش به صورت شبانه روزی مشغول به تحصیل و فراگیری علوم دینی هستند.
با تاسيس اين شعبه دامنهي كاري و فعاليتهاي علمي حوزه گستردهتر گرديد. و هم اکنون قریب به 600 نفر در دو بخش برادران و خواهران از مناطق مختلف کشور در این مرکز دینی مشغول به تحصیل هستند که از این تعداد بطور میانگین سالانه 50 نفر خواهر و برادر فارغ التحصیل علوم دینی و حافظ قرآن می شوند.
نظام درسي واحد خواهران
نظام درسي واحد خواهران نيز برگرفته از نظام متداول حوزههاي علميه بوده ولي با توجه به شرايط خاص خواهران با حذف بعضي از مواد درسي غيرضروري آنان، نصاب درسيشان را به هفت سال خلاصه نمودند كه شامل مقاطع ذيل ميباشد:
مقطع مقدمات: كه مدت زمان آن سه سال است.
مقطع سطح: كه مدت زمان آن هم سه سال ميباشد.
دوره حديث: يعني سال آخر تحصيلي كه تماماً كتب حديث (صحاح سته) خوانده ميشود.
كلاس حفظ
يكي از ديگر فعاليتهاي گسترده و دامنه دار حوزه، راهاندازي شعبهي حفظ قرآن مجيد است كه در سال 1361 تأسيس گرديده است. این بخش نیز توانسته تاكنون صدها حافظ كلام الله مجيد به جامعهي اسلامي تحويل داده است.
تاسیس دارالتلاوه
یکی دیگر از فعالیت های حوزه، تاسیس دارالتلاوه «گلستان قرآن» است. از آنجا که کمبود قاریان قرآن در جامعه اهل سنت ایران بالاخص خطه خراسان یک نکته آزار دهنده بود. مسئولین بر آن شدند تا با بهره بردن از قاریان مطرح کشوری در صدد رفع این خلل شوند و به لطف خداوند این مجموعه نیز مورد استقبال قرار گفته و افراد متعددی در طول سال تحصیلی با شرکت مستمر و یا با حضور در کلاس های فشرده تابستانی مشغول فراگیری می باشند.
دارالافتاء
پاسخگوئی به سوالات شرعی و دینی اقشار مختلف جامعه یکی از اصلی ترین وظایف حوزه ها و موسسات دینی می باشد. گرچه حوزه خیرآباد در گذشته پاسخگوی سوالات مردم بوده است ولی با راه اندازی بخشی مجزا به نام «دارالافتاء» و بکارگیری افراد مستعد و متبحر در این زمینه گامی نو در راستای خدمت رسانی به جامعه برداشته است.
فعاليتهاي فرهنگی
علاوه بر ترجمه و تأليف دهها كتاب و جزوه توسط اساتيد حوزه، نشر و چاپ مجلهي «اعتصام» بصورت فصلنامه یکی از فعالیت ها حوزه بود كه بعد از انتشار شش «پيش شماره»، ادامهي چاپ آن تا صدور مجوز به تأخير افتاده است.
يادآوري ميگردد: براي صدور مجوز، پرونده تشكيل گرديده و در دست اقدام ميباشد.
یکی دیگر از اقدامات تازه و مهم فرهنگی حوزه انتشار ماهنامه ی علمی، ادبی و فرهنگی «الانوار» می باشد. این مجله ی داخلی، به زبان عربی منتشر شده و در اختیار طلاب قرار می گیرد.
در طی چند سال گذشته نيز اخبار ايران و جهان به عنوان «اخبار هفته» در يك برگ A3 تكثيرگرديده و در اختيار علاقمندان داخل حوزه قرار می گیرد.
از ديگر فعاليتهاي فرهنگی حوزه چاپ جزوههاي تابستاني است كه به نام «آموزشهاي ديني» در چهار جلد با همكاري انتشارات آواي اسلام به چاپ رسيده و هر ساله به مكاتب تابستاني ارسال ميگردد، اين جزوهها در ارتقاي سطح معلومات ديني دانشآموزان مؤثر بوده و از طرف مكاتب مورد استقبال گرم قرار گرفته است.
سایت
حضور در فضای مجازی و سهیم بودن در اشاعه ی دین و اطلاع رسانی از این طریق، نیازی لازم و ضروری برای موسسات دینی است که بحمد الله حوزه علمیه انوارالعلوم خیرآباد با راه اندازی سایت anvarveb.net به دو زبان فارسی و عربی در این مهم به نوبه خود سهیم بوده است.
كاروان دعوت
در آخر هر هفته تعدادي از اساتيدی (با مشورهي قبلي) تعيين و به روستاهاي مجاور اعزام ميشوند تا ضمن شركت در نماز
جمعه، خطابت و سخنراني آدينه را نيز انجام دهند. اين حركت در ارتباط حوزه با مردم نقش مؤثري داشته است.
همچنين در شبهاي جمعه، طلاب جهت برنامههاي تبليغي ـ تربيتي حوزه به صورت گروههاي تشكيل به مساجد روستاهای همجوار مراجعه مينمايند.
اعزام طلاب به مناطق محروم
همه ساله تعدادي از طلاب داوطلب شده و در تعطيلات و ماه رمضان به مناطق محروم اعزام ميشوند آنها طی این مدت علاوه بر امامت موقت، به آموزش قرآن و احكام ديني به فرزندان مسلمانان ميپردازند.
كلاسهاي سخنراني
برگزاري كلاسهاي سخنراني با رويكرد آموزشي از طرف حوزه هر هفته در مقاطع مختلف برگزار ميگردد كه طلاب ضمن شركت در اين جلسات به تمرين سخنراني به زبان فارسي و عربي پرداخته و در پایان سال تحصیلی مسابقات سخنراني و مقالهنويسي و مشاعره بين طلاب حوزه در سطوح مختلف برگزار ميگردد.
برگزاري كلاسهاي تابستاني
تابستان یکی از دیگر فرصت هایی ست که مسئولین حوزه سعی دارند تا از این فرصت پیش آمده کمال بهره برداری و استفاده را ببرند. از این رو با راه اندازی دو طرح تابستانه ویژه دانش آموزان وطلاب، قدم های مثمرالثمری برداشته اند.
در طرح ویژه طلاب که در راستای برگزاری کلاسها تقويتی پايههاي آموزشي طلاب می باشد، حوزه اقدام به برگزاري كلاسهاي تابستاني نموده است كه اين طرح از سال 1378 در بخش صرف و نحو و تركيب قرآن و … برگزار ميگردد.
در طرح تابستانی ویژه دانش آموزان نیز با جذب دانش آموزان مقاطع راهنمایی و دبیرستان از شهرستان ها و نقاط متعدد در دو مقطع حفظ و احکام، طبق برنامه های از پیش تعیین شده کلاس هایی برگزار می شود.
كتابخانه مركزي حوزه علميه انوارالعلوم خيرآباد
كتابخانه در زيرزمين ساختمان جديد حوزه واقع گرديده است كه در حال حاضر تقريباً بيش از 20.000 عنوان كتاب در آن نگهداري ميگردد.
با توجه به اينكه بيشتر كتابهاي موجود در ردهي اديان و بخش اسلام و فلسفهي اسلامي و تاريخ اسلام و ايران ميباشد تفاسير و منابع فقهي مذاهب اهلسنت و كتب احاديث، بيشترين كتابهاي بخش مرجع را تشكيل ميدهد ضمن آنكه ديگر منابع مرجع شامل: موسوعهها، دائرةالمعارفها، فرهنگ لغات و زندگينامهها نيز چشمگير است.
بحمدالله این بخش از حوزه توانسته خدمات فراوانی سوای طلاب به فرهنگیان وقشر دانشگاهی تایباد و شهرستانهای همجوار ارائه نماید که حضور پرشور فرهنگیان در راستای همکاری و ارائه نظرات و پیشنهادات خود گویای این ادعا است.
لازم به ذکر است نگهداري 31 ترجمه از قرآن مجيد به زبانهاي مختلف و زندهي دنيا، از افتخارات كتابخانهي حوزهي علميه ميباشد.
نظام مديريتي حوزه
نقش مدير يا مسئول در ترقی و یا انحطاط هر موسسه یا مجموعه بر هیچ کس پوشیده نیست. زیرا مدیر مدبر می تواند با ایجاد وحدت و همسویی در بین افراد زیرمجموعه خود به اهداف عالی و والا دست یابد و اساسا تعیین مدیر مدبر یکی از سنت های حسنه رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و سلم است.
اين مجموعه نيز از ابتداي تاسيس خود با مديريت مولانا غلام احمد عليبايي و مشاوراني دانا و با تجربه همانند مرحوم حاج عبدالغفور رجبعلی زاده و حاج عبدالحکیم رجبعليزاده كار خود را آغاز نمود، و بعد ازچندی بر اثر کهولت سن مولانا غلام احمد علی بایی ، جناب مولوی عبدالمجید رجبعلی زاده، خلف رشید مرحوم حاج عبدالغفور رجبعلی زاده مدیریت داخلی حوزه را به نیابت از مولانا غلام احمد علی بایی عهده دار شدند.
نامبرده نیز با حسن تدبیر خود و همکاری ناظم و مشوره و رایزنی دیگر اساتید و افراد صاحب نظر ، بحمدالله توانستهاست موانع و چالشهاي فراروي حوزه را در همشكند . علاوه بر مدير، ناظم نيز با پياده كردن قوانين و ضوابط و برنامه های مؤثر در حوزه، نقش مهمي در اين راستا دارد.
منابع مالي حوزه
از آنجا که اکثریت قاطع حوزه های علمیه از بدو پیدایش خود اساسا منبع درآمد خاصی نداشته و ندارند و به هیچ وجه به نهاد و یا حکومت و قدرتی وابسته نیستند، هماره از طریق کمک های مردم و انسان های دین دوست اداره می شوند و چه بسا کارگران عادی و بیوه زنان با اعتقاد به اینکه کمک به مراکز علمی در راستای تعلیم و تعلم از مهمترین وظایف آنهاست، بخشی از درآمد کارگری خود را ولو اندک در طبق اخلاص نهاده تحویل حوزه های علمیه می دهند و مسئولین حوزه ها همان کمک های ناچیز را مایه خیر و برکت دانسته می پذیرد. البته یکی از اعتقادات اهل سنت و جماعت اداء عشر و زکات است که فرض است هر کس یک دهم از درآمد کشاورزی دیم و یک بیستم از آبی و یک چهلم از اموال تجارت خود را به مستحقین زکات که از جمله آنها حوزه علمیه نیز می باشند ادا نمایند.
لذا حوزه علمیه خیرآباد هم از این قائده مستثنی نیست بلکه با لطف و عنایت پروردگار بر همان اساس یعنی از طریق کمکهای افراد خیر اداره می شود. ناگفته نماند که سهم خانواده رجبعلی زده در این بین بسیار چشم گیر و در خور ستایش است.
از خداوند منان مسئلت داریم به همه مسلمانان خصوصا هرکس که با درمی یا قلمی یا قدمی حوزه های علمیه بلاخص این حوزه را یاری می کند طول عمر با عزت و شرافت عنایت فرماید.
عصمت الله پورمحمد تیموری
Sunday, 13 July , 2025