مسئله: اگر شخصی در ماه مبارک رمضان، قطره‌ی بینی استعمال کند، روزه‌اش باطل می‌شود، چون که رسیدن قطره به جوف دهان(حلق) از راه بینی ثابت است، البته بر وی فقط قضا لازم می‌شود نه کفاره. (هندیة، 1/204) (الدر مع الرد، 2/442)

 مسئله: اگر شخصی در ماه مبارک رمضان، قطره گوش استعمال کند، روزه اش باطل می‌شود و فقط قضایی لازم می گردد و کفاره لازم نیست. البته اگر آب، داخل گوش برود روزه فاسد نمی‌گردد. (هندیة، 1/204) (الدر مع الرد، 2/442)

مسئله: اگر شخصی در ماه مبارک رمضان، قطره چشم استعمال کند، روزه اش باطل نمی‌گردد. (احسن الفتاوی، 4/439) (هندیة، 1/203) (الدر مع الرد، 2/435)

 مسئله: شخصی در ماه رمضان روزه است و به پزشک مراجعه می‌کند و پزشک جهت آزمایش از او خون می‌گیرد، این عمل مفسد روزه نمی‌باشد، البته اگر باعث ضعف روزه‌دار گردد، مکروه می‌باشد. (احسن الفتاوی، 4/435)

مسئله: اگر شخصی فقط از نگاه کردن به زن انزال گردد، روزه‌اش فاسد نمی‌شود. اما اگر از طریق لمس و مصافحه و بوسه انزال گردد (در حالیکه جماع صورت نگرفته است) روزه فاسد شده و فقط قضاء واجب است، کفاره لازم نمی‌گردد. (هندیة، 1/204) (الدر مع الرد، 2/435 و 444)

مسئله: از تزریق آمپول و سرمِ غذایی روزه نمی‌شکند، چرا که از منفذ اصلی چیزی وارد بدن نمی شود و برای باطل شدن روزه، داخل شدن چیزی در بدن از منافذ اصلی، شرط است. (الدر مع الرد، 2/435) (احسن الفتاوی، 4/432)

مسئله: در صورت بیرون شدن خون از بین دندانها، اگر خون از گلو پائین نرفته باشد، روزه باطل نمی‌شود؛ اما اگر خون غالب، یا با آب دهان مساوی بود و از گلو پائین رفت، روزه باطل می‌شود، ولی اگر آب دهان غالب بود روزه باطل نمی‌شود، مگر اینکه طعمش را احساس کند. (الدر مع الرد، 2/435، هندیه، 1/203) (احسن الفتاوی، 4/436)

مسئله: کشیدن دندان در ماه مبارک رمضان بنابر ضرورت جایز می‌باشد و در مورد بیرون شدن خون از دندان هم همین حکم است؛ یعنی اگر خون از گلو پائین برود، روزه باطل می‌شود و اگر پائین نرفت ، روزه باطل نمی‌شود. (الدر مع الرد، 2/435، هندیه، 1/203) (احسن الفتاوی، 4/436)

مسئله: مسواک زدن همراه با خمیر دندان، روزه را فاسد نمی‌کند، ولی به علت اینکه طعم و مزه خمیر دندان در دهان احساس می‌شود مکروه می‌باشد و بهتر این است که در شب مسواک بزند. (احسن الفتاوی، 4/439) (امدادالفتاوی، 2/171)

مسئله: اگر انگشت خیس یا دارویی که خیس باشد در مقعد و یا فرج داخل شود، روزه باطل می‌گردد، ولی اگر انگشت خشک یا داروی خشکی  وارد شود، روزه باطل نمی‌گردد. اما باز هم احتیاط این  است که این کار در روز  صورت نگیرد. لذا گذاشتن دارو در مقعد و یا فرج ، از قبیل شیاف و غیره به دلیل وجود رطوبت روزه را باطل می‌کند. (آپ کی مسائل اور ان کا حل 4/574 ، قاموس الفقه، 4/292)  

مسئله: اگر زنی در روز ماه مبارک رمضان از حیض و نفاس پاک شود، برای او خورد و نوشیدن تا لحظه افطار جایز نیست و بر وی واجب است که مثل بقیه روزه داران عمل کند. (الدر مع الرد، 2/448) (احسن الفتاوی، 4/457)

مسئله: اگر زنی در ماه مبارک رمضان برای کنترل عادت ماهیانه خود، قرص بخورد تا روزه‌ی او قضا نشود، به شرطی که سلامتی وی به خطر نیفتد، جایز است و روزه گرفتن روزهایی که زن پاک است لازم و واجب می‌گردد.

مسئله: استشمام هر نوع عطر و خوشبویی و فرو رفتن گرد و غبار، دود و… در حلق روزه را نمی‌شکند، اما اگر قصداً فردی دود سیگار، مشک و… را به حلق فرو برد، روزه اش باطل می‌شود. (الفقه الاسلامی و ادلته، 3/1725)

مسائل اعتکاف

فضائل اعتکاف دهه آخر ماه مبارک رمضان: 1ـ پایبندی و اشتیاق زیاد آن حضرت ـ صلی الله علیه و سلم ـ به اعتکاف این ده روز.  2ـ برای معتکف تمام اوقاتش، (اگر چه مشغول خوردن، نوشیدن و خوابیدن باشد) عبادت محسوب خواهد شد. 3ـ  شب قدر را در می‌یابد، زیرا به اعتقاد جمهور علمای اسلام، شب قدر در شب‌های فرد دهه‌ی اخیر ماه مبارک رمضان، به صورت غیر معین است و معتکف اگر خوابیده هم باشد، او در عبادت است. 4ـ آن حضرت ـ صلی الله علیه و سلم ـ فرمودند: اگر شخصی جهت خشنودی خداوند، یک روز به اعتکاف بنشیند، خداوند بین او و جهنم، به اندازه‌ی سه خندق فاصله خواهد انداخت که فاصله‌ی خندق‌ها از مسافت بین زمین و آسمان نیز طولانی‌تر خواهد بود. (مستدرک حاکم).

مسئله: اعتکاف در دهه آخر ماه مبارک رمضان سنت موکده کفایی است، یعنی اگر یک نفر از اهل محله به اعتکاف بنشیند، بقیه اهل محل به سبب ترک آن گنهکار نمی‌شوند، اگرچه از این فضیلت مهم محروم می‌شوند و اگر هیچ یک از اهل محله به اعتکاف ننشینند، تمامی آنان گنهکار می‌شوند. (الدر مع الرد، 2/442)

مسئله: مساجد امروزی دارای صحن و محوطه، اتاق مؤذن، کتابخانه، آبدارخانه، وضوخانه، کفش‌کن و غیره می‌باشد که همه متعلق به مسجد می‌باشد، اما قاعده اصلی در مورد اینکه شخص معتکف اجازه‌ی رفت و آمد و توقف درکدامیک از این  مکان‌ها را دارد این است که هر حصه از مسجد که فقط مخصوص نماز است و در آنجا نماز خوانده می‌شود، آن قسمت جزو مسجد محسوب می‌شود و جایی که مخصوص نماز نیست، بلکه برای کار دیگری درست شده مثل کتابخانه، مؤذن خانه و … آن قسمت خارج از مسجد است؛ بنابراین شخص معتکف اجازه رفت و آمد و توقف در این مکان ها را ندارد.  (فتاوای محمودیه، 10/228)

مسئله: افرادی که می‌خواهند به اعتکاف بنشینند، باید قبل از نشستن از یک عالم و یا متولی مسجد بخواهند که حدود مسجد، یعنی جایی که مخصوص نماز خواندن است را برایشان مشخص کند تا در اعتکاف آنها خللی وارد نشود. (مسائل رفعت قاسمی، 4/32)

مسئله: بعضی از مردم فکر می‌کنند کسی که در اعتکاف است و بنابر حاجتی از مسجد بیرون شود، حرف زدن با دیگران برایش ممنوع است و نباید با کسی صحبت کند، این اشتباه است، شخص معتکف در حال راه رفتن می‌تواند با دیگران صحبت کند، البته اگر بایستد و صحبت کند این کار جایز نیست. (مسائل رفعت قاسمی، 4/47)

مسئله: اگر معتکف بدون ضرورت شرعی و طبعی چه سهواً و چه عمداً حتی یک لحظه از مسجد بیرون شود، اعتکافش باطل می‌شود. (الدر مع الرد، 2/491) (جواهرالفقه، 3/524)

مسائل صدقه فطر

مسئله: پرداخت صدقه‌ی فطر بر واجدین شرائط واجب است.

مسئله: بر هر مسلمانی که در هنگام دمیدن صبح عید فطر، علاوه بر قرض و ضروریات زندگی خود، مالک نصاب کامل باشد، (خواه مال تجارتی باشد یا نباشد) پرداخت صدقه‌ی فطر از طرف خود و فرزندان نابالغ، واجب است و پرداخت آن از طرف همسر و فرزندان بالغش، بر او واجب نیست، البته اگر تبرعاً از طرف آنان پرداخت کند، ادا می‌شود و اگر کودک و یا دیوانه، مال داشتند، از مال خودشان صدقه فطر ادا شود.

مسئله: با دمیدن صبح صادق روز عید، بر افرادی که دارای شرائط فوق باشند، پرداخت صدقه‌ی فطر واجب می‌شود و ادای آن قبل و بعد از صبح عید نیز جائز است، البته  مستحب است که آن را قبل از خارج شدن به سوی عیدگاه، پرداخت کند و پرداخت آن در ماه مبارک رمضان نیز جائز و مستحسن است،  اما به تأخیر انداختن صدقه‌ی فطر از نماز عید، مکروه است، مگر اینکه عذری وجود داشته باشد.

مسئله: مقدار صدقه‌ی فطر نصف صاع گندم یا آرد و یا یک صاع جو یا کشمش و یا خرما و یا قیمت آنها می‌باشد. در پرداخت اصل یا قیمت أشیاء مذکور، متوسط آن در نظر گرفته شود.

توجه: یک صاع معادل با 5/4 کیلوگرم و نصف صاع معادل با 25/2 کیلو گرم می‌باشد.

مسئله: مصرف صدقه‌ی فطر مانند مصرف زکات است، یعنی برای افرادی که گرفتن زکات جائز است، گرفتن صدقه‌ی فطر نیز جائز می‌باشد و کسانی که مستحق دریافت زکات نیستند، مستحق دریافت صدقه‌ی فطر نیز قرار نمی‌گیرند.

مسئله: همانطور که در ادای زکات، تملیک شرط است در پرداخت صدقه فطر هم تملیک شرط می‌باشد، بنابراین اگر شخصی به مقروض خود که مستحق دریافت صدقه فطر است بگوید: همان قرضی که از من  بر ذمه تو است به عنوان صدقه فطر از تو باشد. صدقه فطر این شخص ادا نشده است. (الدر مع الرد، 2/357) (هندیة، 1/191)

دارالافتاء حوزه علمیه انوارالعلوم خیرآباد ـ تایباد