خداوند در آیۀ پایانی سوره هود به بیان یک عقیده و شریعت می‌پردازد. در این آیه خداوند فرموده است:  «ولله غيب السماوات والأرض وإليه يرجع الأمر كله فاعبده وتوكل عليه وما ربك بغافل عما تعملون» (آگاهی از) غیب آسمانها و زمین ویژه‌ی خدا است، و کارها یکسره بدو برمی‌گردد (و امور جهان به فرمان او می‌چرخد)، پس او را بپرست و بر او تکیه کن و (بدان که) پروردگارت از چیزهائی که می‌کنید بی‌خبر نیست. (هود:123)

«فقط او را بپرست و بر او توکل کن.»
خداوند در آیۀ پایانی سوره هود به بیان یک عقیده و شریعت می‌پردازد. در این آیه خداوند فرموده است:  «ولله غيب السماوات والأرض وإليه يرجع الأمر كله فاعبده وتوكل عليه وما ربك بغافل عما تعملون» (آگاهی از) غیب آسمانها و زمین ویژه‌ی خدا است، و کارها یکسره بدو برمی‌گردد (و امور جهان به فرمان او می‌چرخد)، پس او را بپرست و بر او تکیه کن و (بدان که) پروردگارت از چیزهائی که می‌کنید بی‌خبر نیست. (هود:123)

? با تاملی اندک در این آیه می‌توان به چندین نکته و پیام مهم دست یافت:
?? پیام اول: ابن عطیه می‌گوید: در این آیه به یکی از مواردی که بشر هیچ سهمی در آن ندارد یعنی علم غیب اشاره شده است، اینکه خیر وشر هر چیز وابسته به حکم مالک و صاحب آن است و در ادامه به انسان امر نموده تا خدا را عبادت کرده و به او توکل نمایند. در این آیه به انسان گفته می‌شود که راه رسیدن به رضای خدا، در توکل به خدا نهفته است.

?? پیام دوم: آیه به صراحت می‌گوید: خلقت و حکم از آن خداست و بازگشت و پایان همه پیش اوست. هرکس را بر اساس عملکردش پاداش می‌دهد، اگر کار نیکی کرده، خوبی می‌بیند، و اگر عمل بدی از او سر زده، سزایش را خواهد دید. آنجا که می‌فرماید: «وإليه يرجع الأمر كله» این  فراز از آیه هشداری برای انسان است تا هدفمند عمل نماید، مبادا فرجام کارهایش در قیامت به ضرر خودش بینجامد. و نیز بداند هرنعمتی را که در این دنیا از آن بهره می‌برد، لطف و احسانی از جانب خداست. اوست که قدرت تلاش و تکاپو را به انسان عطا نموده  و هر زمان که بخواهد می‌تواند آن را از او بگیرد. هیچ کس جز او دارای قدرت و صاحب اختیار نیست؛ و قانون همیشه بر همین بوده و هست. بنده باید او را بپرستد، چرا که فرمانروا، در گذشته و حال و آینده اوست. و صاحب امر در هر زمان و مکان و شرایط خداوند می‌باشد.

?? پیام سوم: آیه به انسان امر می‌کند که در عبادت‌های خود به غیر الله توجهی نداشته باشند، اوست که لایق پرستش می‌باشد و سزاوار است تا مراد قرار گیرد. و قرار گرفتن عبادت در کنار توکل بیانگر ارتباط تنگاتنگ این دو با هم می‌باشد، چون کسی که به خدا توکل نکند، عبادتش را خوب انجام نداده و کسی که به خدا توکل کند و به‌سوی او بازگردد، خداوند در همه حالات او را کافی است. چنانکه فرموده است: «ومن يتوكل على الله فهو حسبه»  هر کس بر خداوند توکّل کند (و کار و بار خود را بدو واگذارد) خدا او را بسنده است. (الطلاق:3).  

?? پیام چهارم: در پایان آمده: «وما ربك بغافل عما تعملون» در این بخش از آیه به انسان گفته می‌شود که خداوند با هر فرد بر اساس عملش برخورد می‌کند. کسی که عمل خوبی انجام داده اجرش را ضایع نمی‌کند و کسی که به عبادت و بندگی او بی‌توجه بوده، و یا به شریعت و دین پایبند نبوده و دنباله‌رو خواهشات است، عقاب خواهد دید. و نیز بدین نکته مهم اشاره دارد که خداوند همه اعمال را می‌بیند و هیچ چیزی در هیچ جایی براو پوشیده و مستور نیست و همه اعمال در نامه اعمال نوشته و ثبت شده است. چنانکه فرموده است: «وأحاط بما لديهم وأحصى كل شيء عددا» خدا از همه‌ی چیزهائی که نزدیک ایشان است (و در درون و بیرون آنان است) کاملاً آگاه بوده و بدانها احاطه دارد، و هر چیزی را دانه‌دانه سرشماری کرده است و دقیقاً می‌داند.  (الجن:28).  

✍? إسلام ويب
? ترجمه: انواروب