اشاره: مولانا نذرالحفیظ ندوی، یکی از علمای سرشناس هندوستان و رئیس شعبه عربی دارالعلوم ندوةالعلماء (لکهنو – هند) و دانش‌آموخته ندوةالعلماء و الأزهر مصر، در کتاب گرانسنگ «رسانه‌های غربی و اثرات آن»، به زبان اردو، نکات مهمی را در خصوص آثار و نوع فعالیت رسانه‌های غربی، و تلاش آنان برای ارزش‌زدایی و تضعیف اخلاقی جوامع مسلمان بیان داشته است. در بخشی از این کتاب به مسئولیت رسانه‌ها در جوامع مسلمان درخصوص جوانان و بانوان پرداخته شده است که برگردان آن پیش‌روی شما خوانندگان عزیز  است.

به ندرت اتفاق می‌‏افتد که برنامه‌‏های دینی با برنامه‌‏ریزی دقیق و خاص برای جوانان و بانوان از رسانه‌‏ها پخش شود. وضعیت در کشورهای عربی و بلاد اسلامی اینگونه ا‏ست، اوضاع در کشورهای غیراسلامی به‌‌مراتب ناامیدکننده‌‌تر است!

یکی از ضعف‌‌های جامعه ما این است که عموما نوجوانان به‌‌علت شرم و حیای فطری و محیط آموزشی و خانوادگی موجود از تغییرات ظاهری و درونی خود و چند و چون آن بی‌‏اطلاع هستند. نه در مدارس به این مسئله اهمیت لازم داده می‌‌شود و نه در جامعه به‌درستی و بر اساس آموزه‌‌های دینی و علمی اطلاعات کافی فراهم می‌‏شود. در نتیجه جوانان و نوجوانان خواسته یا ناخواسته معلومات و اطلاعات اشتباه و ناقصی دریافت می‌‏کنند که برای آنان مضر هستند. مواعظ و سخنرانی‌‏هایی که در مساجد صورت می‌‏گیرد نیز نیازهای جوانان را رفع نمی‌‏کند. چنان‌‌که این قشر از جامعه دچار انحراف و گمراهی می‌‌شود.

بر این اساس، این مسئولیت رسانه‏‌هاست که با متانت و توازن برنامه‏‌هایی علمی برای جوانان تهیه کنند؛ برنامه‏‌هایی برنامه‌‌ریزی‌شده که با مدنظر قرار دادن خواسته‌‏ها، نیازها و روحیات و وضعیت روانی آنها تهیه شده باشند.

نیازها و خواسته‌‌های اساسی جوانان

 جوانان در صفحات روزنامه‌‏ها و نشریات و در زندگی روزمره خود می‌‏خوانند و می‌‏بینند که مشکلات و نگرانی‌‌های زمانِ آنها چه هستند. وقتی آنها این مشکلات را مستقیماً می‌‏بینند، طبیعتاً به دنبال راه‌‏حلی برای آن نیز خواهند بود. زیرا به دلیل سرشت و حسّ کنجکاوی، در وجود آنها احساسات لطیف انسانی تحریک و بیدار می‌‏شوند. آنها برای انسان‌‏های مبتلا به مشکلات و مصیبت‌‏ها حس همدردی و ترحّم ایجاد می‌‏کنند و می‌‌خواهند به دیگران در حل مشکلات‌شان عملاً کمک کنند و آنها را برای رسیدن به آرزوهای‌شان یاری دهند.

جوانان بر اساس دانش و تجربه خود در حل مشکلات و مسایل اجتماعی، بر تجربه، علم و صلاحیت خودشان فکر و توجه نموده و با دوستان، همکاران و اطرافیان خود تبادل نظر می‏‌کنند. با افزایش عمر و گذر ایام، بر دانش و تجربه‌‌ی آنان افزوده می‌‌شود و این روند تدریجاً آنان را افرادی متین، فهمیده و تجربه‏‌کار می‏‌سازد. این افراد بیش از آنکه خیال‌‌پرداز باشند، عمل‌‌گرا و واقع‌‌گرا می‏‌شوند. مسئولیت رسانه‏‌های اسلامی این است که به گونه‌‏ای جوانان را راهنمایی کنند که آنها در آینده بتوانند جامعه را به‏‌طرز صحیح و درست راهنمایی کنند و برای آن نافع باشند.

بانوان و رسالت رسانه‌‌ها

 اگرچه در جامعه ما عموما بانوان علاقه‏‌‌ی کمتری به اخبار سیاسی و فرهنگی، و تحولات داخلی و بین‌‏المللی نشان می‌‌دهند، اما زنان تحصیل‌‏کرده و باسواد به این نوع اخبار به‌طور عام و اخباری که مربوط به جنس و هم‌نوعان آنها باشد، به‌‌طور خاص علاقه‌‏مند هستند. مسئولیت رسانه‏‌های اسلامی در این زمینه آن است که برای زنان برنامه‌‏هایی در راستای تربیت دینی و اخلاقی آنان تدارک ببینند تا زمینه قرار دادن جامعه در مسیر توسعه و پیشرفت به سهولت انجام گیرد.عدم دخالت در مسایل و مشکلات خانوادگی و زندگی خصوصی دیگران و چاره‌‏ای برای حل آن، بررسی مشکلات اجتماعی و پیچیدگی‌‌های آن، تلاش‏ حکیمانه برای اصلاح آداب و رسوم اشتباه و باطل، و در مجموع اصلاح جامعه ازجمله مواردی هستند رسانه‌ها باید آنها را مورد توجه قرار دهند.

بیش از سریال‌‏های تلویزیونی و داستان‌‌ها، برنامه‏‌های رادیویی می‌‌توانند در اصلاح جامعه مفید واقع شوند، زیرا در گوش دادن به رادیو نیازی به تماشا نیست و توجهی که تلویزیون می‌‌خواهد، در رادیو لازم نیست.

دختران جوان نسبت به پسران جوان بیشتر می‏‌خوانند و تحت تاثیر قرار می‌‏گیرند. آنها علاقه خاص و غیرمعمولی به حوادث و اتفاقاتی که در جامعه و خانواده‌‏ها رخ می‌‌دهد، دارند. وظیفه رسانه‏‌های اسلامی این است که برنامه‏‌هایی برای دختران جوان و زنان تهیه کنند تا آنها بتوانند طبق نیازهای عصر حاضر اخلاق‌‌مداری، دین‌داری و تمسک به ارزش‌‌های اخلاقی را در درون کودکان ایجاد کنند. برنامه‌‌هایی باید تهیه شود که علاوه بر کشف صلاحیت‌‏ها و استعدادهای فطری بانوان، راهنمایی و رشد لازم را به این صلاحیت‌‌ها برساند؛ به آنان کمک کند تا مشکلات و مسایلی که موجب ازهم‌پاشیدگی بنیان و همبستگی خانواده‌‌ها می‌شوندرا به‌‌درستی درک کنند. نباید استعدادهای این قشر را نابود و خنثی کرد. بانوی خانه نباید دنبال خرید هر محصول جدید و مُدپرست باشد؛ رسانه‌‌ها باید علاقه به قناعت و خودکفایی را در میان بانوان ایجاد کنند و به آنها تلقین کنند زندگی خانوادگی‌‌شان را اینگونه خوش‌گوار و لذت‌‌بخش کنند نه به‌‌وسیله استفاده بیش از حد از ابزار مادی!

مادرانِ آموزش‌‌دیده می‌‌توانند به کودکان اطلاعات کامل و جامعی در خصوص تغییرات جسمی، عقلی، روحی و روانی آنان ارایه دهند. چنین مادرانی استفاده صحیح و هدفمند از ابزار جدید الکترونیکی، هنر و فنون و ابزار سرگرمی را به‌درستی می‌توانند به کودکان خود آموزش دهند.

برگرفته از: «رسانه‌‏های غربی و اثرات آن»، نوشته مولانا نذرالحفیظ ندوی،

 برگردان: عبدالحلیم شه‌‌بخش

منبع: سنی آنلاین