نه دام نام ببردش ز ره، نه دانۀ نان/ كه نیست طایر قدسی اسیر دانه و دام
استاد فرزانه حاج ملا عبدالله احمدیان از دانشمندان اندیشور و مدرسین مبرز علوم اسلامی و از ادبای برجستۀ كردستان ایران در سال 1312 شمسی در روستای درمان از توابع شهرستان مهاباد پا به عرصه‌ی وجود نهاد پس از اندی پدرش (عبدالقادر) به دیار آخرت شتافت. مادر بزرگوار و علم دوستش مسئولیت تربیت و تعلیم فرزندش را به عهده گرفت و او را در سال 1318 روانه مسجد روستا نمود تا مقدمات علوم را بیاموزد، حافظه و تیز‌هوشی طلبۀ جوان اولین استادش، استاد سید هاشم حسینی را به شگفتی واداشت، بعد از 4سال راهی حوزه‌های كردستان گردید و به تحصیل علوم دینی پرداخت. وی در كمتر از10 سال كتاب‌های متداول در نحو، صرف، بلاغت، منطق، فقه، كلام، تفسیر، علم الحدیث، ریاضیات، علم نجوم و فلسفه را از استادان مشهور زمان از جمله استاد ملا عصا‌م ‌الدین شفیعی (بوكان)، استاد علامه ملا باقر با‌لك (مریوان)، استاد ملاعلی‌ولزی (حمامیان) كه از فحول زمان بودند فرا گرفت و در مدت 15 سال تحصیل سطوح مختلف را به اتمام رسانید و گواهینامۀ افتاء و تدریس را اخذ نمود. عطش دانش اندوزی وی را بر آن داشت تا در سال 1331 جهت تكمیل معلومات به بغداد سفر كند تا در محضر عالم وارسته و علامه‌ی دوران ملا محمد قزلجی، معلومات خود را كامل كند. سپس از سال 1332 تا پایان عمر شریف خود (حدود 50 سال) استاد، منشاء خدمات علمی،‌ فرهنگی و دینی در جهان اسلام به ویژه كردستان بوده‌اند.

پنجاه سال خدمت فرهنگی، علم و دینی
18 سال تدریس علوم دینی (1332-1350) كه به طور تمام وقت استاد كتاب‌های بلاعت، منطق، فقه، كلام، تفسیر، علم الحدیث، ریاضیات، علم نجوم و فلسفه را تدریس نمود. حاصل این دورۀ پُر‌بار فارغ‌التحصیل شدن جمعی شخصیت هاست كه هم‌اكنون در سمت‌های روحانیت، استادی دانشگاه یا در شغل قضاوت مشغول انجام وظیفه هستند. كتاب (الایضاح) به عربی كه تفسیر مشكلات بیضاوی است از تحقیقات و تالیفات آن دوره می‌باشد.
نویسند و مجری برنامه‌های دینی رادیو مهاباد در سال‌های (1351- 1359) كه از برنامه‌های جذاب و پر شنونده بود .
تدریس در آموزش و پرورش در پست دبیری در مدت 25 سال (1357- 1382) .
همزمان با تدریس در آموزش و پرورش مدت 31 سال (1351 – 1383) انجام وظیفه امام جماعت مسجد قبله مهاباد را به عهده داشت كه خطابه هایش در آن مسجد مخصوصا در ایام مبارك رمضان از جاذبه و معنویت خاصی برخوردار بود .
تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد به مدت 10 سال (1372- 1382) حاصل این مدت به اضافۀ آگاهی دادن به نسل جوان، تهیه كتاب‌های درسی دانشجویان (كلام جدید، قرآن شناسی، تاریخ حدیث، كلام اهل سنت) است كه بعداً توسط نشر احسان چاپ و منتشر شده‌اند.
شركت فعال در كنگره ها و سمینار ها و ارائۀ مقاله‌های تحقیقی و ایراد سخنرانی كه نوار سخنرانی‌ها موجود است.
تالیفات و تحقیقات و ترجمه‌ها كه خوشبختانه 16 عنوان كتاب از آثار استاد احمدیان چاپ و تجدید چاپ و منتشر شده‌اند.
تعداد 100 كاست شامل بحث‌های دینی، ادبی، فرهنگی و مصاحبه‌هایی كه به مناسبت‌های گوناگون ایراد گردیده‌اند و در آرشیو خصوصی استاد محفوظ می‌باشند.
چاپ بیش از 100 مقاله در مجله‌های (سروه – سیروان – مهاباد – ندای اسلام – آوینه – روانگه – مكریان و … ) در رابطه با مسایل ادبی، زبان و ادبیات كردی و معرفی شخصیت‌های فرهنگی و ملی مذهبی كُرد كه بصورت مجموعه‌ای آماده چاپ هستند.
مجموعه نفیسی از آثار خوشنویسی در انواع خطوط اسلامی و ایرانی كه از رشحات كلك هنر آفرین استاد است و بصورت مجموعه‌ای آماده‌ی چاپ می‌باشد.
مجموعه‌ای بیشتر از 200 مقاله فرهنگی و مذهبی كه در مناسبت‌ها و شرایط ویژه ارائه شده‌اند و آماده چاپ هستند. اما در زمینه ی تفسیر كه تخصص ویژه‌ی استاد در این زمینه بود، تفسیر سوره (یس) به زبان كردی سال‌هاست آماده‌ی چاپ است اما به عللی هنوز چاپ نشده است. تفسیر سوره فاتحه به زبان كردی كه چاپ شده و تفسیر سورۀ بقره هم تا آیه 180 تفسیر شده كه متاسفانه كسالت مزاج به استاد اجازه نداد این آرزوی دیرینه به انجام برساند.

تالیفات به چاپ رسیده:

سیمای صادق فاروق اعظم
تجزیه و تحلیل زندگی امام شافعی
قرآن شناسی
بررسي تحليلي كلام اهل سنت
كلام جدید
تحقیقات
تفسیر سوره فاتحه
ترجمۀ رساله التوحید
قبله ی محمد
به سوی جهان جاویدان
(گه لحو) طنز كردی
(هه ست و هاوار)
مناجات ملا عبدالله
تاریخ حدیث
الایضاح
استاد احمديان سرانجام پس از سالها خدمت صادقانه به دين و علم و مردم در سال ۱۳۸۳ شمسي در مهاباد وفات يافتند ـ طاب الله ثراه.

این مقاله با اندکی اختصار از وبلاگ « علمای اهل سنت کردستان» گرفته شده است.