▫️خبر درگذشت فرهیختۀ گرامی، جناب پیرمحمد ملازهی برای من به‌عنوان یکی از آشنایان و خوانندگان تحلیل‌های ایشان، خبری تکان‌دهنده بود. باور آن سخت بود و بنده را متألم و متأثر کرد. “إنا لله وإنا إلیه راجعون.”

▫️مرحوم پیرمحمد ملازهی از چهره‌های رسانه‌ای ملی و منطقه‌ای بود که بیشتر به تجزیه و تحلیل مسائل شبه‌قارۀ هند، افغانستان، ایران، بلوچستان و اهل‌سنت می‌پرداخت و بیشتر حوزۀ کاری و فکری و مطالعاتی‌اش مسائل سیاسی این مناطق بود.

▫️آن چیزی که بنده از تحلیل‌های ایشان برداشت کرده‌ و از آن متأثر شده‌ام، یکی این است که ایشان در مقایسه با بسیاری از تحلیل‌گران معاصر، ضمن قدردانی از تلاش‌های همۀ تحلیل‌گران، تفاوت‌های ویژه و منحصربه‌فردی داشت.
ایشان در تحلیل‌هایش، به واقعیت‌های موجود، سابقهٔ تاریخی اتفاقات و عوامل مؤثر در هر قضیه توجه جدی داشت. تحلیل‌های ایشان از پشتوانۀ مطالعاتی خوبی برخوردار بود و مشخص بود که برای ارائهٔ تحلیل مطالعات دقیق و پیگیری صورت می‌دهد.
در تحلیل تحولات و اتفاقات شبه‌قاره، پاکستان و افغانستان، به طور نمونه در بحث “خط مرزی دیورند” ایشان اطلاعاتی ارائه می‌کرد که از کمتر کارشناسی می‌شد آنها را شنید.
زمانی که ایشان تاریخ بلوچستان در دورهٔ رضاشاه و پس از آن را تحلیل و بررسی می‌کرد، نکات و اطلاعاتی در نوشته‌های ایشان می‌شد دید که حتی در نوشته‌های تاریخ‌نویسان معاصر هم نیامده است.

▫️همواره برایم جالب و جای سؤال بود که منبع این اطلاعات ایشان کجاست و چه مطالعات و دیده‌ها و شنیده‌های معتبری دارد که براساس آنها این‌چنین خوب تحلیل می‌کند.
گاه برخی از تحلیل‌گران، تحلیل‌هایی مبنی بر خیالات و افکار خود ارائه می‌دهند، اما تحلیل‌های ایشان مبنی بر مطالعه و دیده‌ها و شنیده‌های معتبر بود.

▫️ایشان به اوضاع موجود و معاصر و چشم‌انداز پیش‌روی مناطق مورد مطالعه و تحلیلش توجه جدی داشت و همواره تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌هایش را در خصوص آنها ارائه می‌کرد. اینکه قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی به چه می‌اندیشند و برنامه‌های‌شان برای آینده این مناطق به‌ویژه ایران، افغانستان‌، پاکستان، خاورمیانه و جریان‌های مؤثر در این مناطق چیست.

▫️در لابه‌لای مطالعۀ تحلیل‌های ایشان، خوانندگان به‌راحتی می‌توانستند به راهکارهایی دست یابند که این خود از سطح بالای کارشناسی و مهارت ایشان در تحلیل‌نگاری حکایت داشت.
از این قبیل تحلیل‌گران در تاریخ معاصر کم داریم.

▫️ایشان از منطقۀ سراوان بلوچستان بود. گرچه همیشه منطقۀ سراوان، انسان‌های فرهیخته‌ای به جامعه تحویل داده است، ولی چنین کارشناس سیاسی و تحلیلگری کمتر دیده شده و اینک در میان تحلیل‌گران خوب جای ایشان خالی شده است. امیدواریم که خداوند به لطفش جای ایشان را پر کند.

▫️آنچه در اینجا می‌خواهم توصیه و بر آن تأکید کنم این است که عزیزان تحلیل‌های ایشان را مجدداً مرور کنند؛ چراکه تحلیل‌های ایشان سرشار از معلومات و حسن عبارت است. امیدواریم که مجموعهٔ یادداشت‌ها و تحلیل‌های ایشان گردآوری و چاپ و نشر گردد.

▫️دومین درخواست بنده این است که عزیزان فرهیخته و نسل جوان سعی کنند این جای خالی را پر کنند و ببینند چه عواملی سبب رشد و تعالی چنین شخصیتی شده و به چنین نخبگانی همواره تأسی کنند.

▫️سومین چیزی که او در سرای آخرت به آن نیاز دارد و روح او را شاد و مسرور می‌کند، این است که ما به صرف تأسف و حسرت اکتفا نکنیم، بلکه برای ایشان دعای خیر کنیم.
به هر حال، رفتن ایشان خود درسی برای ماست که زندگی را وفایی نیست و انسان باید از شخصیت‌ها و فرصت‌های موجود استفاده کند و از آنان تا هستند بهره ببرد؛ چراکه ما نمی‌دانیم بعداً چه اتفاقی می‌افتد و افسوس دردی را دوا نخواهد کرد.

▫️خداوند ایشان را مغفرت و رحمت نماید. به اعضای خانواده و خاندان، همهٔ دوستان و عزیزان، و نویسندگان و فرهیختگان جامعه‌مان فقدان این عزیز را تسلیت عرض می‌کنیم. خداوند بهشت را جایگاه ایشان قرار دهد.
محمدقاسم بنی‌کمال (قاسمی) ۷ خرداد ۱۴۰۳/ ۱۸ ذی‌القعده ۱۴۴۵
منبع: کانال استاد قاسمی-زید عزه-