مطالعه در لغت: اطلاع يافتن از چيزي با ادامه نظر در آن و به توجيهي ديگر خواندن كتاب يا نوشته اي و دقت نظر  كردن در آن.
و در اصطلاح: خواندن مطالب مختلف براي روشن شدن ذهن و شكوفايي استعدادهاي نهفته.

مقدمات يا ضرورياتي را كه قبل از مطالعه بايد در خود پيدا كرد:

1)هدف
هدف زيربناي انجام هر كاري مي باشد،  شما براي انجام هر كاري هدفي را  در ذهن خود مجسم مي كنيد، در واقع انسان براي انجام هر كار،  هدفي دارد و بايد كه هدفي داشته باشد،  لذا براي مطالعه نيز هدفي مشخص بايد داشت و اگر بدون هدف درس بخوانيد موفقيت و سر بلندي چنداني نخواهيد داشت و از طرفي ديگر،  دانستن هدف نهايي در هنگام مطالعه كردن، كمك شاياني در يادگيري مطالب  به شما خواهد كرد.  بنابراين هدف شما از مطالعه و فرا خواندن دروس چيست؟ قبولي در امتحانات؟ شاگرد اول و ممتاز شدن در حوزه يا مدرسه؟  و يا افزايش معلومات و ….؟  لذا  قبل از خواندن هر كتابي بايد از خود سوال كنيد كه چرا و به چه منظوري اين كتاب را مي خوانم ؟ آيا اهداف مرا  تأمين كرده و مرا به آنان نزديك مي كند؟ و….

2)اعتماد به نفس
اعتماد، مادر موفقيت مي باشد، اعتماد قوي به حافظه خود و به خودتان داشته باشيد و با اعتماد كامل به اينكه حتماً در امتحانات قبول خواهيد شد، درس بخوانيد. هر چه قدر كه به خودتان اعتماد به نفس بيشتري داشته باشيد ضريب موفقيت شما بيشتر خواهد بود. كساني كه از اعتماد به نفس بالايي برخوردار نيستند و به حافظه خود در يادگيري مطالب شك دارند كافي است، اين نكته را بدانند كه: « عدم اعتماد به نفس در جهت شكست به شما كمك مي كند.»

3) تفكر
تفكر خود را در هنگام مطالعه  مثبت كرده و مثبت نگه داريد.
انواع تفكر:
1- تفكر مثبت: من براي حفظ سلامتي خودبهداشت را رعايت مي كنم.
2- تفكر نيمه مثبت: من براي اينكه مريض نشوم بهداشت را رعايت مي كنم.
3- تفكر منفي: من مريض مي شوم حتي اگر بهداشت را رعايت كنم.
لهذا تفكر شما نسبت به هدفتان بايد مثبت باشد، تفكر مثبت،  شما را براي رسيدن به هدفتان كمك مي كند. و روي آوردن شما بسوي شكست به خاطر تفكر نيمه مثبت يا منفي است پس تفكر شما نسبت به مطالعه و هدف شما بايد مثبت باشد و با اين تفكر كه حتماً در امتحانات موفق مي شويد تلاش كنيد و درس بخوانيد پس در نتيجه براي مطالعه كردن تفكر مثبت داشته باشيد در غير اين صورت در واقع چاهي را بر سر راه خود و به دست خود كنده ايد. هميشه اميدوار باشيد و تفكر مثبت داشته باشيد تا موفقيتي را كه شايسته آن هستيد به دست آوريد .

4) علاقه
علاقه ، يك شرط اساسي در يادگيري است حتماً بارها تجربه كرده ايد كه وقتي نسبت به چيزي مثلاً يك فيلم سينمايي علاقمند هستيد با دقت و تمركز حواس آن را تماشا مي كنيد و به اصطلاح شش دانگ حواس شما به آن جمع است، حال آنكه اين حالت براي مطالعه نيز صدق مي كند. اگر شما به كتابي علاقمند باشيد هنگام مطالعه با تمركز و دقت آن را خوانده مطالب آن را بهتر درك مي كنيد بنابراين سعي كنيد با يك روحيه خوب و با علاقه و اشتياق درس بخوانيد نه به حالت بيزاري .

5) ورزش
ورزش باعث سلامتي جسم و روان مي گردد. ورزش مناسب و صحيح علاوه بر سلامتي ، باعث افزايش گردش خون در مغز مي شود و به تقويت حافظه كمك  مي كند و قدرت ياد گيري افزايش مي يابد.  سعي كنيد روزانه نيم  الي يك ساعت پياده روي داشته باشيد و از بهترين ورزش ها براي تقويت حافظه  و افزايش تمركز حواس  ورزش «چوگان» مي باشد. اين ورزش مجموعه اي از حركات جسمي (كششي) فكري و معنوي است كه در صورت انجام چند حركت مداوم و صحيح تأثير بسزايي بر روي تمركز حواس خواهد داشت. اگر توانايي داريد تمام حركات «يوگا»  را ، وگرنه چند حركت را به طور صحيح و مداوم انجام دهيد ،  بعد از مدتي تأثيرات آن را خواهيد ديد .

6) عدم اتلاف وقت
اگر خود را براي امتحاني آماده مي كنيد وقت را بيهوده تلف نكنيد، صبح كه از خواب بيدار مي شويد بعد از صرف صبحانه، آماده كردن وسايل مورد نياز براي مطالعه ي خود را شروع كنيد و ساير كارها را در يك زمان مشخص مثلاً زماني كه به اندازه كافي مطالعه كرديد انجام دهيد مثلاً اگر قرار است به كسي تلفن كنيد يا ناخن كوتاه كنيد يا دوش بگيريد و….. را در زمان استراحت بين مطالعه انجام دهيد و كارهايي از قبيل تماشاي تلويزيون را به حداقل برسانيد و زماني كه آمادگي لازم براي مطالعه را حاصل كرديد، نگوييد يك ساعتي ديگر شروع مي كنم يا حالا كه بعدازظهر است از فردا صبح شروع مي كنم اين عمل بسيار اشتباهي است چرا كه ممكن است بعد از مدتي به همين كار عادت كنيد،  هر روز بهانه اي پيدا كنيد و بدين ترتيب وقت خود را بيهوده تلف مي كنيد.  خلاصه اينكه از هر فرصتي كه به دست شما مي آيد حداكثر استفاده را ببريد.

7) فهميدن
در واقع خواندن و مطالعه كردن براي فهميدن است نه براي اينكه طوطي وار حفظ كنيد اگر متني را بدون فهميدن حفظ كنيد بطور يقين بايد گفت كه فراموش خواهيد كرد و حال آنكه حفظ طوطي وار بدون فهميدن عيوب زيادي را در بر دارد كه عبارتند از:
خستگي مغزي2- تمركز حواس را كاهش مي دهد و ديگر اينكه اگر يك كلمه را فراموش كنيد احتمال دارد تمام جمله و يا متن را نتوانيد ياد آور شويد و چه در امتحانات كتبي و چه شفاهي. و يك نكته مهم ديگر اينكه مغز كلمات را نمي شناسد بلكه با مفهوم سروكار دارد به عبارتي ديگر مغز مفهوم يك متن يا موضوع را در خود نگه مي دارد نه تك تك كلمات را،  پس بنابراين حفظ كردن بدون فهميدن مساوي است با بيهوده  وقت تلف كردن . و اساس مطالعه فهميدن است نه حفظ كلمات.
و اين نكته جالب و مهم را از خاطر نبريد كه« شكست ها ما را بسوي مسير درست راهنمايي مي كند البته اگر بدرستي از شكست خود درس بگيريم. . مگر نه اينكه « انيشتن  » در سن 16 سالگي در درس رياضيات مردود شد بعداً جزو  يكي از بزرگترين دانشمندان جهان گرديد .
 و در آخر اميدوارم كه با  به كارگيري روشهاي صحيح مطالعه موفقيت خود را تضمين كنيد.

تلخيصي از كتاب « تكنيك هاي موفقيت و شيوه هاي نوين مطالعه   نوشته : بيژن عليپور  ، انتشارات مؤسسه ي عليپور ، 1372»

اقدس محمد اعلمي