اینک بر ماست تا با دریافتن این فرصت بزرگ، بتوانیم بیشترین بهره را ببریم. مبادا در قیامت از زمرۀ کسانی باشیم که چیزی جز افسوس و حسرت به همراه ندارند.
پاداش و جایزه گرفتن یکی از اموری‌ست که هر کس دوست دارد آن را دریافت کند، چرا که جایزه گرفتن به انسان روحیه می‌دهد و باعث می‌شود فرد در مسیری که طی می‌کند، با نشاط و شادابی بیشتر و روحیه‌ای سرشارتر قدم بردارد. قطعاً در زندگی خیلی از ما اتفاق افتاده زمانی‌که به فرزند خود یا کودک دیگری اگر هدیه و جایزه‌ای داده‌ایم، می‌بینیم که او سعی می‌کند تا تمام تلاش و همت خود را به کار بندد تا دوباره آن کار را به نحو بهتری انجام دهد. از همین رو خداوند برای اهل ایمان وعده داده است به ازای هر عمل نیکی که از آنها سر بزند، ده برابر و حتی بیشتر بر مزد آنها بیفزاید. آنجا که فرموده است: «مَن جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا» هرکس کار نیکی انجام دهد (پاداش مضاعف، دست‌کم از دریای جود و کرم خداوند معظّم) ده برابر دارد.( الانعام: 160)
ایزد متعال دامنه دهش و بخشش خود را به همین جا متوقف نمی‌کند و به همین اندازه بسنده نکرده، بلکه دامنۀ عطای خود را فراخ‌تر می‌کند و می‌فرماید: «مَّثَلُ الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّـهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنبُلَةٍ مِّائَةُ حَبَّةٍ » «مَثَل کسانی که دارائی خود را در راه خدا صرف می‌کنند، همانند دانه‌ای است که هفت خوشه برآرد و در هر خوشه صد دانه باشد، و خداوند برای هر که بخواهد آن را چندین برابر می‌گرداند» (البقرة: 261 )
و باز هم در آخر نویدی خوشحال کننده‌تر می‌دهد و مهر و بخشش خود را محصور به اعداد و ارقام نکرده و می‌فرماید: «وَاللَّـهُ يُضَاعِفُ لِمَن يَشَاءُ» و خداوند برای هر که بخواهد آن را چندین برابر می‌گرداند.(البقرة: 160)
این‌ها همه نشأت گرفته از لطف و محبت و فضل خداوند است.
یکی از جلوه‌های الطاف خداوند در حق بندگانش ماه رمضان است. ماه رمضان ماه خوبی‌هاست. با حلول ماه رمضان می‌بینیم که کوی و برزن و مجالس و محافل و خانه‌ها تغییر می‌کند، و انسان مؤمن را در حالتی قرار می‌دهد که ناخواسته بر اساس یک حس درونی و ندای فطرت به طرف هر کار خیر و صدایی که او را به خوبی بخواند، شتابان می‌رود و در خانه‌ها نسیم نور می‌وزد.
یکی از نکات مهم در افزوده شدن اجر و پاداش، موقعیت زمانی و مکانی عمل است. به عنوان نمونه نماز در مسجدالحرام و مسجدالنبی و مسجدالاقصی چندین برابر از نماز در جاهای دیگر با ارزش‌تر است و نیز گاهی، موقعیت زمانی نیز باعث افزوده شدن پاداش انسان می‌گردد که خود ماه مبارک رمضان از جملۀ این موارد می‌باشد و رمضان خود فرصتی است برای با ارزش‌تر شدن اعمال.
ماه رمضان از جمله فرصت‌هایی‌ست که خداوند در اختیار بندگانش قرار داده تا هر کس فراخور شأن و منزلت خوش از خرمن آن برای خود اندوخته‌ای بردارد. هر عبادت چندین برابر حساب می‌شود.
از جمله عبادت‌هایی که خداوند در ماه رمضان نسبت به آن توجه خاصی دارد، صدقه دادن است. صدقه و دستگیری دیگران و کمک به نیازمندان از جمله کارهایی‌ست که همواره مدنظر خدای متعال بوده و انسان‌ها را نسبت بدان تشویق و ترغیب می‌کند. چنانکه آیات پیشین دلیلی بر این مهم بود. بر اساس نصوص قرآن و سنت، شخص روزه‌دار نزد خداوند متعال جایگاه والا و رفیعی دارد. و کمک و صدقه دادن به نیازمندان بالاخص روزه داران از جمله مکارمی‌ست که نسبت به آن تاکید شده است. چنانکه نبی رحمت ـ صلی الله علیه و علی آله وسلم ـ فرموده‌اند: هر کس که روزه‌داری را افطاری بدهد، همانند اجر فرد روزه‌دار، به او هم عطا می‌شود.
و در روایتی نقل شده که پیامبر صلی الله علیه و سلم در ماه مبارک رمضان به مانند ابر بهاری، دهش و بخشش می‌کردند. در صحیح بخاری نقل شده که: «رسول خدا سخی‌ترین مردم بودند و سخاوت ایشان در ماه رمضان به اوج خود می‌رسید. آنگاه که جبرئیل به ملاقاتش می‌آمد و در تمامی شب‌های رمضان به ملاقاتش می‌آمد و قرآن را با او دور و مدارسه می‌کرد، رسول الله در سخاوت و نیکی کردن، از باد روانه شده (با باران) سخی‌تر و بخشنده‌تر بود.»
سلف صالح و نیکان ما نیز در این ماه تلاش خود را مضاعف می‌نمودند. چنانکه امام زهری ـ رحمه الله ـ در این زمینه می‌فرماید: «رمضان، ماه تلاوت قرآن و غذا دادن به مستمندان است.» و شیخ الاسلام علامه ابن تیمیه ـ رحمه الله ـ فرموده‌اند: «یاری رساندن به فقرا در رمضان از سنت‌ها و روش‌های اسلامی‌ست.» در تاریخ نقل شده که عبدالله ابن عمر ـ رضی الله عنه ـ همیشه در صدد این بود تا با فقرا افطار کند و اگر مطلع می‌شد که خانواده‌اش فرد نیازمندی را با دست خالی برگردانده‌اند، بر آنها خشم می‌کرد و با آنها افطار نمی‌خورد.
سخاوت و احسان بر نیازمندان از جمله صفات حسنه‌ای‌ست که هر کس خود را مزیّن به آن می‌داند. ابوسوار عدوی می‌گوید: «طایفه‌ای از بنی‌عدی بودند که هرگز به تنهایی افطار نمی‌کردند، اگر کسی را نمی‌یافتند که با آنها هم‌سفره شود، غذای خود را به مسجد برده و با مردم حاضر در مسجد افطار می‌کردند.»
اما زیباست اینجا خاطره‌ای از دکتر ابراهیم ساعدی رودی در مورد مهمان نوازی مردم سودان روایت شود که با وجود فقر و تنگدستی در ماه رمضان چگونه سفره سخاوت خود را برای همگان می‌گسترانند. ایشان در خاطرات خود می‌گویند: سودانی‌ها عادت دارند ـ و این عادت برگرفته از آموزه‌ها و تعالیم نجات‌بخش اسلام است ـ که در رمضان افطاری خود را جلوی درب منزل خود بخورند، فرقی ندارد که طرف ثروتمند باشد یا فقیر، رعیت باشد یا وزیر، در شهر باشد یا در روستا. هر خانواده به تنهایی یا با چند خانواده‌ی دیگر جلوی درب ورودی منزل خود فرشی می‌اندازند و هر چه دارند (بدون تکلف، اسراف و خساست) روی سفره می‌چینند و از مهمانی که بیاید پذیرایی می‌کنند.
معمولاً اکثر ما بر این اصل فکر می‌کنیم که صدقه و یا هدیه را باید لزوما به کسی داد که مستحق آن باشد، در حالی که می‌توان بسیاری از خویشاوندان و نزدیکان و همسایگان را نیز یاد کرد.
انسان با اندک تأملی گزینه‌های متعددی را پیش روی خود می‌بیند که می‌تواند با انتخاب هر کدام از آنها گام مهمی بردارد؛ افطاری دادن، کمک کردن به بیوه زنان، یتیمان و کمک کردن در هزینۀ افطار روزه داران در مسجد .
معمولاً همۀ ما بعد از پایان یافتن رمضان افسوس و حسرت این را می‌خوریم که کاش اعمال بیشتری انجام می‌داریم و یا نماز و تلاوت بیشتری بجا می‌آوردیم و یا صدقۀ بیشتری می‌دادیم.
اینک بر ماست تا با دریافتن این فرصت بزرگ، بتوانیم بیشترین بهره را ببریم. مبادا در قیامت از زمرۀ کسانی باشیم که چیزی جز افسوس و حسرت به همراه ندارند.
ومن الله التوفیق
